پرسش و پاسخ روحیه برای کنکور

سلام بدترین سال زندگیم کلاس دهم بود چون خونمون رو از یه منطقه تهران به یه جای دیگه بردیم و من یه مدرسه‌ای ثبت نام کردم که همه معلماش سخت گیر یه سره سوال بپرس و جواب بده تحقیر کن بنداز بیرون کلاس و از این جور ادما بودن حتی معلم ریاضیمون میومد میگفت همه پاشید بعدش اونایی که درس نمیخوندن رو میگفت برن ته کلاس بشینن و بچه درس خونا بیان جلو و هیچوقت به بچه‌های ته کلاس توجه نمیکرد و همش نگاهش به همون ردیفای جلو بود و کل انگیزمو ازم میگرفت با این کارش یه حس من بدرد نخورم خاصی بهم میداد
تموم سال دهم رو با گریه درس خوندم همش حس بدی داشتم که عقبم و بقیه ازم بالاترن نمیدونید که چه التماسی میکردم یکی باهام درس بخونه صد جور باج میدادم و حتی پای خانوادمم وسط کشیده بودم که به دوستام و خانواده هاشون باج بدیم که اونا با من درس بخونن بدترش اینکه پدر و مادرم از این مدرسه راضی بودن میگفتن همین درسته سخت بگیرن که بخونید
پدر و مادرم از همون بچگی میخواستن سرویس مدرسه بگیرن میگشتن یکیو پیدا کنن با اون سرویس بگیرن یا مدرسه بنویسن بازم یکی رو پیدا کنن مدرسه اون و توی کلاس اون باشم حتی همین عوض کردن خونمون هم برا این بود که تو محله خالم اینا بریم که با بچه های اونا توی یه مدرسه بیفتم و بیشتر خوشحالیشون این بود که مدرسه سختگیره و بقیه بچه های فامیلم اونجا میخونن یا خونده بودن پس عالیه تو هم اینجا باش که امنیتش و ارامشش بیشتره
من خودم تنهایی نمیتونستم از پس درسا بر بیام ولی با التماس از این و اون و با هم بخونیم به زور درسا رو پاس شدم و تابستونش یه دعوایی راه انداختم و گفتم من دیگه این مدرسه نمیرم و رفتم یه مدرسه دیگه و خداروشکر جو ارومی داشت و خیلی قشنگ درسای یازدهم و دوازدهم رو خوندم و بعد از دو سال پشت کنکور نشستن پزشکی میخونم اما آقای جدیدی الان اذیتم بدجوری هم اذیتم
من از وقتی اومدم پزشکی همش میرم به همکلاسی هام البته نه همشون دو سه تاشون که درس خونن باج میدم هی بهش التماس میکنم تا باهم درس بخونیم طوری شده که ازم فرار میکنن و بهم لقب آویز کلاسی دادن از بسن آویزون این و اون میشم من درسای پزشکی رو میفهمم دوسشون دارم اصلا نگرانشون نیستم و ولم کنن قشنگ یادشون میگیرم فقط از روی ترس بگم احساس بگم نمیدونم بخاطر چی هی میرم التماس این و اون که هوای منو داشته باشن
من نمیخوام آویز کلاسی باشم کسی سرم منت بزاره که اگه من نبودم تو هیچی نبودی اگه من بهت نگم تو اصلا نمیدونی چطور بخونی چطوری از پسش بر بیایی خسته شدم از اینکه همش میخوام یکی باشه تا دلم قرص باشه خیلی گرفتارم الان ترم دوم پزشکی هستم و با خودم میگم چطور میخوای بقیه سالا رو بری جلو اینطور پاشیدی از هم 
برای زبان انگلیسی هم که از بچگی کلاس میرفتم تا قبل کلاس دهم خودم میخوندم ولی از اون سال به بعد توی اونم اویزون بودم البته الان سطح زبانم بالاس و هیچ مشکلی توی دیدن فیلمای خارجی ندارم ولی اینم گفتم تا بدونین که توی زبان انگلیسی هم همینطوری آویزون شدنو داشتم
امیدوارم هرچی نیاز بوده رو گفته باشم و ازتون خواهش می‌کنم بهم کمک کنید آویز کلاسی نباشم من باید از الان برای جامع خودم رو آماده کنم نه اینکه همش برم ببینم کی تو کلاسمون هست بهش آویزون بشم الان بیشتر دوستام منو میپیچونن و نمیخوان باهاشون باشم یکی شون میگفت تو خودتو به موش مردگی میزنی با همین کارا معدل الف کلاس شدی همش میایی از ما میپرسی خودتو میزنی به مظلومی همه چیز رو از ما یاد میگیری میری برگه امتحانتو سیاه میکنی معدل الف میشی و به ریش ما میخندی
ولی بخدا اینطوری نیست که اینا میگن اینکه بهشون اویزون میشم برای این نیست که نمره بهتری بگیرم برای ترسم هست برای حس بلد نبودنم برای حس اینکه از پسش بر نمیام برای همون دلگرمی گرفتن هستش من همش دارم گریه میکنم و همه فکر میکنن از ترس درساس که گریه میکنم ولی اینجور نیس بهم کمک کنید خواهش میکنم.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. ابتدا بررسی کنیم که چرا این طرز تفکر و مدل نگاه به زندگی در شما ریشه دوانده است. با توجه به توضیحات کاملی که ارائه کردید، سه دلیل را می‌توان بر شمرد:
1- الگوهای شما یعنی پدر و مادرتان نیز افرادی متکی به دیگران هستند. آن‌ها تصمیمات زیادی را بر اساس این گرفته‌اند که مشابه فامیل یا آشنا باشد. به طور مثال ماجرای تعویض منزل یا سرویس مدرسه و یا حتی ثبت‌نام مدرسه شما و قطعاً اگر فکر کنید، تعداد بیشتری از تصمیم‌ها نیز نمایان خواهد شد.
بنابراین تربیت خانوادگی به شما این فشار را می‌آورد که بگرد یک یا چند انسان مناسب و قابل اتکا را پیدا کن و با آن‌ها جلو برو چون این‌طوری برایت بهتر است و خیال آسوده‌تری داری.
2- ماجرای کلاس دهم و آن همه فشارهایی که به شما آمده یکی از ستون‌هایی است که در شکل‌گیری وابستگی به دیگران نقش داشته است.
3- ترکیب دو موارد 1 و 2 یک اثر هماهنگ ایجاد کرده که عنوان آن را «من برای حل مسائل زندگی خود کافی نیستم» می‌گذارم. در جایی از پیام خود اشاره می‌کنید که «من خودم تنهایی نمیتونستم از پس درسا بر بیام» یا «حس اینکه از پسش بر نمیام» ولی الآن دانشجوی پزشکی هستید.
حال که دانستیم چه پایه‌هایی بنا شده تا این طرز تفکر را سر پا نگاه دارد، نوبت به راه‌حل برای برون‌رفت از این وضعیت می‌رسد. راه‌حل را با شماره‌گذاری توضیح می‌دهم:
1- کمی به عقب برگردیم. می‌دانید در مدارسی مثل همان مدرسه سال دهم که شدت سخت‌گیری‌ها زیاد است، چرا برخی از دانش آموزان بدون گریه درس می‌خوانند و گویی مثل سد محکم هستند؟ البته آن‌ها هم استرس و ترس دارند ولی خب در ظاهر بهتر از بقیه به نظر می‌رسند؟
پاسخش یک اتفاق بسیار ساده ولی کلیدی است و آن هم چیزی نیست جز: آمادگی در تابستان و قبل از ورود به مدرسه. این دانش آموزان به واسطه فامیل و یا آشنایان و حتی شنیده‌های خود از آن مدرسه، به خوبی می‌دانستند که جو این مدرسه به چه صورت است و این راهنمایی را داشته‌اند که اگر می‌خواهی در طول سال تحصیلی با چالش مواجه نشوی، از تابستان درس‌ها را آماده کن و با این روش، فشار را از روی دوش خود بر می‌داشتند.
به بیان دیگر، آن دانش‌آموزانی که می‌دیدید با آرامش درس می‌خوانند، این‌ها یک‌بار بخش بزرگی از درس‌های دهم را در تابستان قبل از دهم از طریق فیلم‌های موجود در اینترنت یا دی‌وی‌دی‌ها و یا حتی معلم خصوصی، آموخته بودند، تمرین‌هایش را حل کرده بودند و کلاس مدرسه برای آن‌ها مثل یک مرور دوباره بود.
برای همین است که زودتر از بقیه به سؤالات جواب می‌دادند، نمرات بهتری می‌گرفتند و اعتمادبه‌نفس بالاتری داشتند. اما شخصی مثل شما این راهنمایی را نگرفته بود که از قبل برای مدرسه آماده شو و همین باعث شده بود که اولین مواجه‌شدنی که با درس‌ها پیدا می‌کنید سر کلاس مدرسه باشد و آنجا هم که فرصتی برای یادگیری نمی‌دهند و روی زور و ترس کار را جلو می‌برند.
عبارت پایانی پاراگراف قبل بسیار مهم است. یک‌بار دیگر بررسی کنیم: در مدارسی که سطح سخت‌گیری بالاست و کادر آموزشی مدرسه گمان می‌کنند با تحقیر و تمسخر و رقابت ایجاد کردن و ترساندن از اخراج و… باعث درس‌خوان شدن دانش آموزان می‌شوند، این را بدانند و آگاه باشند که اولاً در حال از بین بردن بخش بزرگی از دانش آموزان در این چرخه ترس و وحشت هستند و دوما این فکر را جا می‌اندازند که باید زود و سریع هر چیزی را آموخت و نیازی به تست و مرور بالا نیست که این موضوع با اصل یادگیری در تضاد است.
خلاصه اینکه شما از قبل برایش آماده نبودید و معلوم است که در چنین وضعیتی، تحت فشار قرار می‌گرفتید و احساسات منفی زیادی را تولید می‌کردید. این احساسات را در مورد پایین بیشتر باز خواهم کرد.
2- همان‌طور که گفتم اتفاقات مدرسه، احساسات منفی زیادی را تولید کرده که نتیجه آن، بی‌قراری، گریه، استرس و ترس بالا بوده و کلیدی‌ترین قسمت ماجرا این است که راه‌حل ذهنی شما برای خروج از این فشارهای روحی، همان فرمولی است که از بچگی با آن بزرگ شده‌اید. کدام فرمول؟ بگرد و یکی را پیدا کن.
به دیگر سخن، مغزتان این قانون را دارد که وقتی تحت فشار باشد، به دیگری چنگ بزند زیرا این طرز تفکری است که سه پایه قوی آن را در ابتدای همین پاسخ توضیح دادم و قدیمی‌ترین قاعده زندگی‌تان است.
با این توصیفات، هیچ عجیب نیست که در دانشگاه هم به دلیل احساساتی که در پاراگراف آخر توضیحات خودتان نوشته‌اید، راه‌حلتان همان فرمول قدیمی باشد و زودی دنبال کسی باشید که به آن چنگ بزنید.
به خوب جایی رسیدیم. نقطه‌ای که می‌گوید اگر می‌خواهید از این شرایط خارج شوید، لازم است که راه‌حل خود را تغییر دهید. راه‌حل چیست؟ همان کاری که آن دانش آموزان قبل از ورود به کلاس دهم انجام داده بودند. یعنی چه؟
این طور برای شما می‌گویم: درس‌های این ترم شما چیست؟ از طریق جست و جو در اینترنت، فیلم‌های تدریس آن‌ها را پیدا کنید و شروع به یادگیری از طریق فیلم کنید. وابسته به استادتان نباشید و سعی کنید از او هم جلوتر بیفتید.
ابزارهای آموزش مجازی در اختیار شماست که بتوانید مطالب را خیلی قوی‌تر و بهتر بیاموزید و سپس با مرورهای زیاد و حل نمونه سؤالات امتحانی، خود را به درجه بالاتری از سواد برسانید و اگر هم چند ایراد جزئی داشتید می‌توانید در اینترنت دنبال جواب سؤالات خود بگردید به ویژه که زبان انگلیسی هم بلد هستید و این قابلیت را دارید که به انگلیسی جست و جو کنید.
حالا اگر دست آخر چند ایراد باقی ماند که جوابی هم برایش نداشتید، از استاد درستان وقت بگیرید و از ایشان بپرسید یا برایش ایمیل کنید تا ایشان جواب دهند. استادتان مشکلی با رفع اشکال ندارند و کمک خواهند نمود.
این راه‌حل درست شماست به جای آنکه وابسته به همکلاسی‌ها شوید به سراغ آموزش‌های مجازی فارسی و انگلیسی بروید و از ظرفیت‌های موجود در بستر اینترنت برای ارتقای خود استفاده کنید.
3- الآن که می‌خواهید راه‌حل را تغییر داده و با ایده‌ای که توضیح دادم جلو بروید، مطمئن باشید که فشارهای مغز شروع می‌شود. او افکاری مانند «بدون همکلاسی‌ها نمی‌توانی بخوانی»، «آن‌ها حتماً چیزهایی می‌دانند که اگر با آن‌ها دوست نباشی به تو نمی‌گویند»، «اگر به آن‌ها متکی نباشی خیلی حس بدی داری و تنها می‌شوی»، «تو خودت از پس مشکل بر نمیایی»، «حتماً یکی باید به صورت فیزیکی و حضوری از تو حمایت کند و با آموزش مجازی نمی‌شود» و ده‌ها مورد دیگر به شما حمله می‌کند چون مغز از تغییر خوشش نمی‌آید و می‌گوید همان نسخه قبلی باقی بمان.
اما شما که می‌دانید ریشه تولید این احساسات از سه پایه توضیح داده شده در ابتدای همین پاسخ می‌آید و پیروزی‌های زندگی شما مثل تسلط روی زبان و قبولی در پزشکی نشان می‌دهد که این ماجرا واقعیت ندارد، پس با مواجه سازی بدون پاسخ، از کنارشان عبور می‌کنیم.
مواجه سازی بدون پاسخ یا exposure and ritual prevention به ما می‌گوید که نه احساسات خود را هر روز بررسی کن چون یک‌بار با هم در این پیام بررسی کردیم و نه بگو که می‌خواهم با احساساتم بجنگم و آن‌ها را نابود کنم، بلکه فقط کار درست که برای شما می‌شود درس‌ خواندن و تماشای فیلم‌های آموزشی را با هر احساسی که داری انجام بده.
اگر این فرمول را به کار بگیرید، قطعاً روزهای اول فشار بیشتری به شما می‌آید چون مغز امیدوار است که با فشار بالاتر شما را از تغییر پشیمان کند اما به محض اینکه تحمل کرده و مواجه سازی را انجام دهید از این مرحله خارج شده و به نسخه تازه‌ای از خود دست خواهید یافت.
البته مغزتان به صورت متناوب و در بازه‌های طولانی دوباره همین فکر کافی نبودن برای خود را می‌آورد تا شاید شوکی بدهد و بترساند اما باز هم با مواجه سازی بدون پاسخ از کنارش رد شوید و اتفاق خاصی نخواهد افتاد. موفق‌ترین باشید.

سلام من ازتون پرسیده بودم سر جلسه کنکور شدید مدادمو تکون میدم و تمرکزم بهم میریزه و نمیتونم درست و حساب ازمون بدم و شما بهم گفتید که بررسی کنم چی میشه اینطوریم که بررسی کردم و دیدم حق با شماست این رفتارم دلیل داره و دلیلشو پیدا کردم
من مشکل اینو دارم که خودم باشم و بعدش آزمونو بدم و نتیجم خوب نشه و بقیه بیان دربارم حرفای تحقیر آمیز بزنن و دیگه نتونم خودمو جم کنم حالا چطور این مشکلمو حل کنم ممنون
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. این موضوع زیر مجموعه «ترس از قضاوت و برداشت دیگران» است که در مطلب ترس‌شناسی به طور کامل درباره‌اش صحبت کرده ام. لطفا از منوی بالای سایت در بخش توسعه فردی روی «ترس شناسی» کلیک کرده و مطالب آن صفحه را بخوانید تا تغییر رویکرد آغاز شود و بعد از مطالعه آن، اگر سوالی بود از من بپرسید. موفق‌ترین باشید.

سلام من کنکور که میرم اگه سوالا رو بلد باشم بیقراری میگیرم و همش با مدادم ور میرم تکون تکون شدید میدم و کل تمرکزم به هم می ریزه و نتیجم خراب میشه ولی سوادم میدونم بالاس چون عصر همون روز بدون اینکه کتابی چیزی باز کنم همون سوالا رو مثل اب خوردن میزنم واقعا حال بدی دارم هر چی میخونم اینطوری توی کنکورا خراب میشن بهم گفتن تنفس شکمی انجام بدم یا از ده برعکس بشمارم یا نفس عمیق بکشم یا به چیزای خوبی فکر کنم ولی اینا کمکی به من نمیکنن همشون اثری نداشتن لطفن شما بهم بگید که چیکار کنم از این گرفتاری نجات پیدا کنم سپاس
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. تنفس شکمی یا دیافراگمی، تنفس عمیق، فکر کردن به اتفاقات خوب در گذشته و سایر موارد مشابه، ایده‌هایی نیستند که مشکل شما را حل کنند زیرا هر رفتاری که ما انسان‌ها داریم، یک یا چند دلیل دارد و تا زمانی که آن‌ها به قوت خود باقی هستند، تغییری در رفتارمان ایجاد نخواهد شد؛ یعنی چه؟
با چند مثال توضیح می‌دهم تا فضای صحبت‌هایم را شفاف‌تر کنم و ارتباط عمیق‌تری با آن برقرار نمایید:
1- دانش‌آموزی وسواس مطالعه دارد یعنی هر صفحه را 70 یا 80 بار می‌خواند و هر بار هم از این صفحه به صفحه بعدی می‌رود پر از نگرانی می‌شود و با یک استرس شدیدی دوباره به صفحه قبلی برمی‌گردد و از نو می‌خواند.
آیا این دانش‌آموز با تنفس شکمی یا دیافراگمی، تنفس عمیق، فکر کردن به اتفاقات خوب در گذشته، مشکل رفتار وسواسی‌اش حل می‌شود؟ یا باید او را تحلیل کرده و ریشه یا ریشه‌های این رفتارش را بیرون بکشیم؟
وقتی وضعیت این دانش‌آموز را آنالیز می‌کنیم، متوجه آن می‌شویم که او سه نگرانی دارد: الف) نکند مطالب این صفحه را فراموش کنم، ب) نکند نکات این صفحه را به طور کامل یاد نگرفته باشم و برای یادگیری صفحات بعدی به مشکل بر بخورم، پ) نکند نکات این صفحه را به طور کامل ندیده باشم و نکاتی باشند که از فهم آن‌ها غافل شده‌ام.
با این شرایط، تا زمانی که این سه نگرانی برای این دانش‌آموز رفع نشود، او همچنان وسواسی است و هیچ دلیلی ندارد که دست از رفتار وسواسی بردارد زیرا دلایل وسواسی بودن که همان سه نگرانی پاراگراف قبلی است، پا بر جا هستند و دارند روی مخ این فرد راه می‌روند در نتیجه او همچنان وسواسی است.
اما به محض آنکه سه نگرانی را با ارائه پاسخ مناسب حل کنیم، او آماده تغییر رفتار وسواسی است و با تحمل دوره نهفتگی تغییرات و فشارهای احساسی، به خودش می‌گوید که من بابت آن سه نگرانی نباید نگران باشم چون برایش راه حل دریافت کرده‌ام. همین‌ها باعث خروج او از وسواس مطالعاتی می‌شوند.
2- داوطلب کنکوری در حال جویدن ناخن‌های انگشتان دستش است. آیا رفتار ناخن جویدن با تنفس شکمی یا دیافراگمی، تنفس عمیق، فکر کردن به اتفاقات خوب در گذشته یا هر ایده مشابهی، حل می‌شود یا باید به سراغ این برویم که چرا او رفتار ناخن جویدن را بروز می‌دهد؟
مثلاً ممکن است برای تمرکز کردن و ایجاد یک فضا برای فکر کردن، ناخن را بجود، شاید هم به دلیل کاهش استرس باشد و امکان دارد که الگوی ناخن جویدن را از خواهر یا برادر بزرگترش یاد گرفته و در حال تقلید از او است و یا هر دلیل دیگری؟
وقتی دلیل ناخن جویدنش بیرون بیاید، آنگاه با ارائه راه حل مناسب، او را برای تغییر رفتار ناخن جویدن به نجویدن، آماده می‌کنیم. با این حساب، مهم‌ترین قدم برای بیرون رفتن از یک رفتار، یافتن دلیل یا دلایل بروز این رفتار است؟
تمام این توضیحات را دادم تا بگویم، شما وقتی سر جلسه کنکور می‌روید و به شرط بلد بودن سؤالات، رفتار «بی‌قراری، تکان دادن شدید مداد و بر هم زدن تمرکز» را بروز می‌دهید و این رفتار را نمی‌توان با تنفس شکمی یا دیافراگمی، تنفس عمیق، فکر کردن به اتفاقات خوب در گذشته حل کرد زیرا دلیل یا دلایل این رفتار را باید بیرون کشید و سپس راه حل را یافت و اجرا نمود.
سؤالی که روی میز می‌آید از این قرار است: چرا وقتی سر جلسه کنکور می‌روید و متوجه آن می‌شوید که سؤالات را بلد هستید، رفتار «بی‌قراری، تکان دادن شدید مداد و بر هم زدن تمرکز» را بروز می‌دهید؟
در پیامتان به نکته‌ای اشاره نشده که بتوانم از لا به لای آن، دلیل یا دلایلی برای بروز این رفتار پیدا کنم اما چند ایده می‌دهم تا ذهنتان گرم شده و بتوانید ریشه یا ریشه‌های مشکل خود را بیرون بکشید و در صورتی که نیاز بود، برایم بنویسید تا راه حل بدهم و شرایط را برای تغییر فراهم کنیم. به این ایده‌ها دقت کنید:
1- ممکن است فردی در وضعیت مشابه شما، به محض دانستن اینکه سؤالات را بلد است، نگران این شود که نکند با وجود اینکه بلد هستم، به سؤالات جواب دهم و قبول نشوم و اینطوری آبرویم برود که چطور قبول نشدی؟ دیگر بلد باشی و قبول نشوی، اعتماد به نفسی برایت نمی‌ماند و اینطوری آیندم خراب شود. برای همین، با یک مکانیزم خود دفاعی، طوری به هم می‌ریزد که نتواند عملکرد خوبی را بروز دهد تا شاید با این شیوه، از اعتماد به نفس خودش دفاع کند. درست است که در عمل به خودش ضرر رساند ولی مغز ما خطا دارد و اگر آگاه نباشیم، با همچین روش‌هایی به ما ضرر می‌رساند.
2- امکان دارد دانش‌آموزی دقیقاً در شرایط مشابه شما، به این دلیل رفتار بی‌قراری و تکان دادن مداد را بروز دهد که توقع دارد به محض بلد بودن سؤالات، حالا همه را جواب دهد و چون محدودیت زمانی است، دچار استرس می‌شود که از کدام سؤال شروع کنم و اگر نشد همه را حل کنم آن وقت با غم و غصه بعد از آزمون چه کنم و با چنین افکاری، دست پاچه شده و به هم می‌ریزد.
3- این حالت را هم در نظر بگیرید که یک کنکور با وضعیت شبیه شما، رفتار بی‌قراری و به هم زدن تمرکز با تکان دادن مداد را دارد به این دلیل که می‌ترسد با اینکه سؤالات را بلد است، اشتباه جواب دهد و درصدش خراب شود و با خودش بگوید که این خواندن‌هایت به چه دردی می‌خورد زمانی که سؤال را هم بلدی باز هم غلط حل می‌کنی.
4- هیچ بعید نیست که خاطراتی از کنکورهای آزمایشی یا کنکورهای قبلی که خودتان شرکت کرده‌اید، در ذهنتان رسوخ کرده و به شما می‌گوید که این آزمون هم مثل امتحان قبلی می‌شود و باز هم خراب می‌کنی. در واقع مغز ما طبق قاعده خاطرات تکرار می‌شوند، دائماً سعی در تلقین این موضوع دارد که هر اتفاق بدی که قبلاً افتاده، دوباره هم می‌افتد. یعنی اگر در کنکوری، شرایطتان بد بوده، همان را دست می‌گیرد و کِش می‌دهد که بله این بار هم مثل قبلی‌ها می‌شود و دوباره شکست می‌خوری.
5- این احتمال هم هست که موضوع تکان دادن مداد و بی‌قراری، فقط مربوط به کنکور نباشد و این مشکلی از دوران تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول و یا دوم باشد. مثلاً معلمی شما را از امتحان دادن ترسانده باشد، یا گفته باشد خیلی وقت‌ها ظاهر سؤال را می‌خوانی و فکر می‌کنی بلدی ولی در واقع کلک خورده‌ای و بلد نیستی و خلاصه اینکه تخیل‌هایی برای ما می‌سازند که استرسی می‌شویم. بنابراین بررسی سوابق قبلی امتحانات از کلاس اول ابتدایی تا همین دوازدهم نیز کمک‌کننده خواهد بود.
این‌ها ایده‌هایی برای جرقه زدن مغزتان جهت یافتن ریشه یا ریشه‌های رفتار «بی‌قراری، تکان دادن شدید مداد و بر هم زدن تمرکز» است. وقتی بتوانید پشت پرده این رفتار را درک کنیدآنگاه راه حل دادن و خروج از آن مشخص می‌شود و در پیام بعدی در صورت تمایل به من بگویید که چه دلیل یا دلایلی پیدا کردید تا با توجه به آن‌ها به شما راه حل خروج و مسیر تغییر رفتار را توضیح دهم. موفق‌ترین باشید.

سلام من هر راه و روشی که فکرشو کنید و همه توصیه میکنن برا افزایش انگیزه کنکوریا انجام دادم و هنوزم دارم انجام میدم که بتونم حداکثر تلاش خودم رو داشته باشم ولی روم اثری ندارن یعنی اولاش داشتن اما دیگه ندارن مثلا یه عالمه کلیپ انگیزشی میبینم و انگیزم خیلی میره بالا ولی در حد یکی دو ساعت و بعدش دوباره بدتر هم میشم لطفا بهم بگید چطوری میتونم انگیزمو بالا ببرم ممنون ازتون.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. اتفاقی که این روزها با آن دست و پنجه نرم می‌کنید، نتیجه طبیعی روش‌هایی است که به اسم انگیزه در ایران و خارج از کشور، معرفی می‌شوند. در واقع چه شما کلیپ‌های انگیزشی و مصاحبه‌های انگیزشی و عکس نوشته‌های هیجانی را تماشا کنید، چه صوت و آهنگ و پادکست‌ها و سخنرانی‌های انگیزشی و فایل‌های سابلیمینال و کتاب‌های صوتی موفقیت را گوش دهید، چه جملات انگیزشی و زندگی نامه‌های افراد زجر کشیده‌ای که به موفقیت رسیده‌اند و کتاب‌های موفقیت را بخوانید، چه مدیتیشن و مراقبه و یوگا انجام دهید، چه بازی‌های ذهنی مثل خیال‌پردازی و تصویرسازی و نوشتن هدف و چسباندن مثلاً عکس دانشگاه علوم پزشکی تهران روی دیوار اتاق را به اجرا درآورید و چه در جلسات حضوری و مجازی انرژی بخشی و فرستادن انرژی مثبت به یکدیگر و کائنات را در دستور کار زندگی خود قرار دهید و یا با جا به جا کردن وسایل خانه، فنگ شویی را رعایت کنید، اتفاقی که برای شما می‌افتد یکسان است و آن چیست؟
یک تا چند روز اول، بسیار هیجان زده‌اید و پر قدرت می‌خوانید، بعد از آن، کمی افت هیجانی دارید ولی باز هم می‌خوانید و سپس به جایی می‌رسید که انگار بنزین تمام کرده‌اید و متوقف می‌شوید اما این بار نه در وضعیت روحی قبل از استفاده از این روش‌ها بلکه در جایی بدتر از وضعیت قبلی.
بعد از آنکه این حس پایین را تجربه کردید، مجدداً تصمیم می‌گیرید که به سراغ روش‌های دیگری انگیزشی بروید و دوباره یکی دو روزی اوضاع عالی است و سپس به بنزین تمام کرده و در شرایط روحی بدتری قرار می‌گیرید.
با این حال باز هم امید به روش‌های بعدی دارید اما با هر بار استفاده، کمتر از قبل، هیجان زده می‌شوید و بیشتر از قبل، در شرایط روحی بد فرو می‌روید و به مرزی می‌رسید که چنان احساس سنگینی می‌کنید که دیگر کار را تمام شده می‌بینید و توانی برای جمع و جور کردن خود ندارید و گویی دیگر هیچ روشی به شما انگیزه نمی‌دهد و دارید بی‌خیال درس خواندن می‌شوید.
این اتفاق نه برای شما، بلکه برای تمام کسانی که دنبال انگیزه گرفتن با روش‌های گفته شده در پاراگراف اول پاسخم، هستند، دیر یا زود رخ می‌دهد. خب پس چه باید کرد؟ اگر این روش‌ها انگیزه نمی‌دهند یا فقط یکی دو روز خوبیم و بعدش خراب می‌کنیم، چه کار باید کنیم که انگیزه داشته باشیم؟ چون تمام دل‌خوشی ما همین روش‌هاست، اگر این‌ها هم جواب نمی‌دهند پس دیگر درس نخوانیم؟
پاسخ این است که فرض کنید من کنکوری هستم. از نظر روحی دو وضعیت کلی برای من وجود دارد:
1- من به عنوان یک کنکوری، می‌توانم درسم را بخوانم و پیش بروم. در این حالت، چه نیازی به راه و روش‌های انگیزشی است؟ سری که درد نمی‌کند را چرا دستمال ببندم؟ وقتی خودم دارم می‌خوانم، نیازی نیست بازی احساسی راه بیندازم و خودم را جو زده و هیجانی کنم و ضربه بخورم.
با این اوصاف، فکر نکنید که این یک قانون است که تحت هر شرایطی باید دنبال یک یا چند روش انگیزشی باشم و اگر نباشم، روحیه‌ام در ادامه مسیر خراب می‌شود. وقتی دارید خوب کاری می‌کنید و عالی درس می‌خوانید، خود را وارد بازی‌های احساسی از طریق این روش‌های انگیزشی نکنید و همان دست فرمان را جلو بروید.
2- من به عنوان یک کنکوری، نمی‌توانم درسم را بخوانم و دچار بی‌انگیزگی و بی‌تفاوتی شده‌ام. در این وضعیت، به جای آنکه به سراغ راه و روش‌های انگیزشی بروم و دنبال این باشم که با کلیپ انگیزشی یا فلان مصاحبه انگیزشی یا بهمان داستان انگیزشی به انگیزه برسم، باید به سراغ تحلیل و یافتن چرایی بروم. یعنی چه؟
معنی صحبتم این است که من وقتی نمی‌توانم درس بخوانم و بی‌انگیزگی و بی‌تفاوتی را در زندگی خودم دارم می‌بینم، لازم است از خودم بپرسم که دلیل آن چیست؟ چرا این اتفاق افتاده است؟ مگر من تا فلان روز، خیلی عالی نبودم؟ پس چرا الآن افت کرده‌ام؟
این سؤالات به من کمک می‌کند تا خاطرات منجر به این افت روحی را کشف کنم. مثلاً ممکن است که سر کلاس مدرسه، معلم فیزیک از سختی امتحان نهایی و اینکه شماها هرگز نمی‌توانید نمره خوبی بگیرید، صحبت کرده و من از همان روز احساس ناامیدی کرده‌ام و روحیه‌ام به هم ریخته است. حالا به نظر شما، با گوش دادن به کلیپ انگیزشی و سخنرانی و فلان و بهمان، انگیزه می‌گیرم یا باید به سراغ این بروم که نسبت خودم با صحبت‌های معلم فیزیکم را در بیاورم و به جمع‌بندی کامل از شرایط برسم و خودم را از تله‌ی حرف معلم خلاص کنم؟
مثال دیگری می‌زنم. فرض کنید من یک پشت کنکوری هستم که از همان روز اولی که پشت کنکوری شدم، دیگر انگیزه‌ای نداشتم که درس بخوانم. در چنین وضعیتی، کدام کلیپ و صوت و عکس نوشته و فایل سابلیمینال و سخنرانی انگیزشی می‌خواهد به من انگیزه بدهد؟ آیا راه درست این نیست که من بررسی کنم چرا با پشت کنکوری شدن از نظر روحی به هم ریخته‌ام و راه‌حل برون‌رفت آن را تعیین نمایم؟
شاید به خاطر این بوده که انتظار پشت کنکوری شدن را نداشته‌ام و با خودم گفته‌ام که با وجود معدل بالا و سابقه تحصیلی درخشان، حتماً باید پزشکی را قبول شوی و چرا باید یکی مثل من پشت کنکوری شود؟ یا شاید هم به این دلیل افت روحی پیدا کرده‌ام که فردی دقیقه نودی بوده‌ام که با نظارت و فشار مدرسه و معلم و رقابت با بقیه برای کسب نمره عالی، درس می‌خواندم و حالا که پشت کنکوری شده‌ام، آن فشار را ندارم و دل به درس نمی‌دهم که در این صورت راه‌حل من برطرف کردن ذهنیت دقیقه نودی است.
با این توضیحات متوجه می‌شویم که وقتی دچار افت روحی می‌شویم یا حتی ترس از این داریم که نکند در آینده دچار افت شویم، به جای رفتن به سمت گرداب راه و روش‌های انگیزشی، به سراغ چرایی و تحلیل وضعیت می‌رویم و بر اساس نوع مشکلی که داریم، راه‌حل داده و از مسیر بیرون می‌رویم.
در واقع ما نیازی به انگیزه گرفتن یا شارژ روحی و انرژی کسب کردن از دیگران نداریم بلکه ما مسیر را می‌رویم و هرجا با چالشی مواجه شدیم، تحلیل و بررسی کرده، راه‌حل می‌دهیم و جلو می‌رویم تا دوباره به دغدغه بعدی برسیم و مجدداً همان تحلیل و ارائه راه‌حل را در دستور کار قرار می‌دهیم و پیش می‌رویم و قطعاً مشکل بعدی سر راهمان سبز می‌شود و دوباره نیاز به تحلیل و ارائه راه‌حل است و همین‌طور می‌رویم تا به مقصد برسیم.
با تمامی این جزییات گفته شده به اینجا می‌رسیم که دلیل یا دلایل شما برای نخواندن و سپری کردن روزها در بی‌انگیزگی و بی‌حالی چیست؟ بله اگر تحلیل کنید آنگاه مشخص می‌شود که چرا بر روی ریل موفقیت نیستید و راه‌حل برگردان شما در این مسیر، مشخص خواهد شد. موفق‌ترین باشید.

سلام من توی درسا نسبت به سالای قبلم خیلی پیشرفت کردم و درصدهایی رو توی خونه میزنم که هیچوقت تا سالای قبل به طور مداوم بهشون نرسیده بودم با اینکه چن سالی تلاش کردم تا به این پیشرفتام برسم ولی یه سری فکرا اذیتم میکنه که براتون مینویسم.ممنون میشم جواب بدید.
1- من میترسم از زیادی سخت شدن کنکور چون فکر میکنم حتماً بازم کسایی هستن بهتر از من که درصد بالاتر بزنن و باز من قبول نشم.
2- اگه یه درس سخت بشه و من فقط ۵ یا ۶ تا جواب بدم حتما چندتاشم غلط میشه و منفی میخورم و علنن درصدی نمیگیرم پس باز قبول نمیشم.
3- میترسم از اینکه طراح تو همه گزینه هاش واسم دام تستی پهن کرده باشه و قراره همه سوالا و تک تک گزینه هاشون حاوی نکات ریزی باشن که از زیر دست من در بره بخاطر همین خودم و سوادم و باور ندارم حتی به گزینه ‌های درستی که میزنمم شک میکنم و تو هرتستی که میزنم منتظرم غلط شه.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. با شماره‌گذاری‌های خودتان به یکایک این چالش‌ها پاسخ خواهم داد:
1- من هم اوایل فکر می‌کردم که کنکور یک آزمون رقابتی است و همه‌چیز در گرو درصد است و وقتی به فرمول تراز هم نگاه می‌کنیم، بیشتر به ما اثبات می‌شود که بله کنکور واقعاً امتحان رقابتی است چرا که رتبه ما بر اساس فرمولی تراز می‌شود که آن فرمول به درصد بقیه هم وابسته است اما اگر کمی حرفه‌ای‌تر به قصه نگاه کنیم آنگاه خواهیم فهمید که کنکور رقابتی نیست چطور؟
تعداد سال‌های زیادی است که کنکور در کشورمان برگزار می‌شود و هر سال یکی دو درس سخت و بقیه در سطح همیشگی بوده‌اند و در واقع همه جور کنکوری را دیده‌ایم و طی این همه سال با وجود کنکورهای سخت و متوسط، میانگین ارزش درصدهای لازم برای قبولی در رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف به دست آمده است.
مثلاً اگر من قصد دارم به عنوان یک کنکوری منطقه دو که رشته پزشکی دانشگاه X را بخوانم، بر اساس این همه سال برگزاری کنکور، به طور میانگین برایم مشخص است که باید ارزش 65 درصد را به دست آورم تا آن دانشگاه را قبول شوم.
دقت کنید که دارم از ارزش درصد صحبت می‌کنم. مگر ارزش درصد با خود درصد چه فرقی دارد؟ الآن توضیح می‌دهم:
وقتی می‌گوییم 65 درصد، منظورمان است که تعداد درست و غلط‌های ما در آن درس به گونه‌ای بوده که وقتی در فرمول محاسبه درصد یعنی سه برابر تعداد درست‌ها منهای تعداد غلط‌ها تقسیم بر سه برابر کل سؤالات، قرار می‌دهیم به 65 می‌رسیم.
اما وقتی می‌گوییم ارزش 65 درصد، حالا این مهم می‌شود که کنکور سخت بوده یا متوسط؟ اگر کنکور متوسط باشد، ارزش 65 درصد با عدد 65 درصد برابر می‌شود ولی وقتی کنکور سخت می‌شود، حالا ممکن است 30 درصد زده باشید ولی ارزش همان 65 درصد را داشته باشد.
بنابراین وقتی داریم میانگین درصدهای قبولی را بررسی می‌کنیم، بایستی بدانیم که ارزش درصدهای ما باید به آن اندازه باشد و این‌طور نیست که اگر میانگین درصدهای لازم برای قبولی پزشکی در دانشگاه X برابر با 65 درصد باشد آنگاه چه کنکور سخت باشد و چه متوسط، باید 65 درصد بزنیم؛ خیر این‌طور نیست بلکه اگر کنکور سخت باشد، چه بسا 20 یا 30 درصد بزنیم همان ارزش 65 درصد را برای ما بسازد.
با این اوصاف متوجه می‌شویم که ارزش درصدهای لازم برای قبولی در رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف، طی این همه سال، مشخص شده است. درست است که کنکورها ممکن است در درس یا درس‌هایی سخت و متوسط آمده باشند و همچنین قبول دارم که جمعیت شرکت‌کننده در کنکور، کم و زیاد می‌شود اما ارزش درصدهای لازم برای قبولی در رشته و دانشگاه مورد نظرتان، ثابت است.
برای همین است که من از قبل از شرکت در کنکور، می‌دانم که اگر می‌خواهم رشته پزشکی دانشگاه X را قبول شوم، باید ارزش 65 درصد را کسب کنم. همین جمله به معنای آن است که مهم نیست رقبای کنکوری من چه افرادی باشند، کم خوانده‌اند یا زیاد؟ بهترین موسسه‌ها رفتند یا نه؟ هر روز می‌خوانند یا بعضی روزها؟ هیچ کدام این‌ها مهم نیست زیرا من از قبل از کنکور این را می‌دانم که اگر رشته پزشکی دانشگاه X را می‌خواهم، باید ارزش 65 درصد را کسب کرده باشم.
حالا برای رسیدن به ارزش 65 درصد باید سوادم به این حد رسیده باشد. در واقع من باید به حدی با سواد شده باشم که اگر سؤالات متوسط باشد، از هر 10 سؤال، 6 و نیم سؤال را درست جواب بدهم و اگر سؤالات سخت باشند، بسته به میزان سخت بودنش باید از هر 10 سؤال بین 2 تا 4 سؤال را جواب بدهم تا به ارزش مورد نظرم برسم.
اگر من به این سطح از سواد رسیده باشم، با قوی‌ترین رقبای دنیا هم وارد کنکور شوم، قبول خواهم شد زیرا ارزش درصدی لازم برای قبولی در رشته مورد نظرم را کسب کرده‌ام و اگر به این سواد نرسیده باشم، قطعاً قبول نمی‌شوم.
بنابراین آنچه عامل تعیین کننده قبولی من در کنکور است، نه سختی و آسانی کنکور است و نه سطح عملکرد رقبای من بلکه همه‌چیز در گرو آن است که آیا سواد من به رشته مورد نظرم رسیده است؟
می‌دانم که فرمول تراز، رتبه مرا در مقایسه با بقیه می‌سازد و این ذهنیت را به وجود می‌آورد که بقیه هم مهم هستند و درصد آن‌ها روی رتبه من اثر می‌گذارد اما اگر شما سواد مورد نظر در رشته خودتان را کسب کرده باشید، با هر جمعیتی وارد کنکور و رقابت شوید یا حتی سطح کنکور سخت یا متوسط باشد، شما به دلیل رسیدن به سطح ارزش درصدی رشته و دانشگاه مد نظرتان، قطعاً در تراز هم به جایگاه خوبی می‌رسید و قبول می‌شوید.
به بیان دیگر، هیچ کسی را نداریم که سوادش به رشته و دانشگاه مورد نظرش رسیده باشد و قبول نشده باشد. اگر من رشته پزشکی از دانشگاه X را می‌خواهم و باید در کنکورم به ارزش 65 درصد برسم و این سواد را کسب کرده باشم، در هر کنکوری و با هر رقبایی قبول می‌شوم زیرا به حد نصاب قبولی رسیده‌ام.
با این توضیحات متوجه می‌شویم که کنکور رقابت با دیگران نیست و هرکسی به سواد لازم برسد، قبول می‌شود. همه این‌ها را نوشتم تا بگویم، جمله «بازم کسایی هستن بهتر از من که درصد بالاتر بزنن و باز من قبول نشم» نشان می‌دهد که در هسته‌ای‌ترین مدل فکری شما درباره کنکور، ردپای باور به رقابتی بودن کنکور، نقش بسته است و اگر این را لمس کنید که کنکور رقابتی نیست آنگاه چنین ترسی ندارید که بقیه چه مقدار می‌زنند.
به بیان دیگر، به جای آنکه ذهن خود را مشغول «بازم کسایی هستن بهتر از من که درصد بالاتر بزنن و باز من قبول نشم» کنید که باور نادرستی نسبت به کنکور است، باید به این سؤال جواب دهید که آیا شما به سواد لازم برای قبولی در رشته و دانشگاه مورد نظر خود رسیده‌اید؟
اگر بله، شما قبول می‌شوید و اگر نه، در روند مطالعاتی خود، باید زمینه‌ای را فراهم آورید که به این سواد برای قبولی برسید. بنابراین درصدهایی که در منزل می‌زنید را با توجه به سطح متوسط یا سخت بودن سؤالات در نظر بگیرید و ببینید ارزش این درصدها به رشته و دانشگاه مورد نظرتان می‌رسد یا خیر؟ اگر می‌رسد، همین روند را حفظ کنید و اگر نه، باید با اجرای برنامه در زمان بسیار مناسب باقی‌مانده، این فاصله را پر کرده و به هدف برسید.
همه این توضیحات، برای دغدغه اولتان بود و حالا به سراغ چالش بعدی خواهم رفت:
2- در نگرانی دوم خودتان نوشته‌اید: «اگه یه درس سخت بشه و من فقط ۵ یا ۶ تا جواب بدم حتماً چندتاشم غلط میشه و منفی می‌خورم و علنن درصدی نمی‌گیرم پس باز قبول نمیشم». با توجه به توضیحاتی که در مورد شماره 1 تقدیم شما کردم، اگر شما به سواد لازم برای قبولی در رشته مورد نظرتان رسیده باشید و سر جلسه کنکور وارد فاز احساسی و عصبی نشوید و خودتان باشید و بدانید که نباید بازی روانی به راه بیندازید و متمرکز روی تست‌زنی خود باشید، این درست و غلط‌ها به گونه‌ای رقم می‌خورند که قبول خواهید شد.
در واقع، سواد قبل از کنکورتان در روز کنکور هم تکرار خواهد شد مگر آنکه سر جلسه کنکور بخواهید استرسی شوید، آشوب به پا کنید، خود را به هم بریزید و از همان آدم همیشگی که در خانه یا کتابخانه بوده، فاصله بگیرید که در این صورت قطعاً درصدتان را خراب می‌کنید ولی اگر سر جلسه کنکور با همان نسخه شخصیتی خانگی یا کتابخانه‌ای خود باشید، آنگاه همان سواد قبل کنکور را با خودتان به سرجلسه می‌برید و چه کنکور سخت باشد و چه آسان، به همان ارزش درصد همیشگی می‌رسید.
بنابراین در اینجا دو نکته مهم است: الف) بیاموزیم که سر جلسه کنکور با خودمان دشمنی نکنیم و جو کنکور را نگیریم و همان آدمی باشیم که در خانه یا کتابخانه تست می‌زده، ب) ذهنیت شرطی از نقاط تاریک تست‌زنی خود نسازیم. یعنی چه؟
همه ما وقتی در مسیر کنکور شروع به تست‌زنی می‌کنیم، روزهای بد و خوب زیادی را مزه می‌کنیم. یک تعداد زیادی روز را در خاطرات خود داریم که درصدهایمان منفی یا صفر می‌شده و یا حتی بالا نمی‌آمده و شاید یکی دو سال یا بیشتر برایش وقت می‌گذاشتیم تا ذره ذره مثل دانه‌ای که در دل خاک کاشته شده، جوانه زده و بیرون بیاید.
بله این‌ها هزینه‌ای است که بابت تسلط پرداخت کرده‌ایم اما قرار نیست که این خاطرات تاریک که در آن زجر کشیده‌ایم تا ذره ذره درصدهایمان بالا بیاید را با وضعیت فعلی خود مقایسه کنیم. هیچ دانه‌ای، وقتی در تاریکی خاک است و دست و پا می‌زند که رشد کند، خود را با وقتی که از خاک بیرون زده و رشد نموده مقایسه نمی‌کند.
دوران تاریک خود را نباید طبق قاعده «خاطرات تکرار می‌شوند»، دائماً یادآوری کنید و با هر بار چند غلط زدن تست‌ها به خود بگویید که‌ای داد، در کنکور هم همین بلا سرم می‌آید و قبول نمی‌شوم.
وقتی نرم افزار یا اپلیکیشنی را نصب می‌کنید، بعد از مدتی پیغامی می‌آید که بروز رسانی در دسترس است و لطفاً بروز رسانی کنید. حالا ما هم موظفیم که باورها و تفکرمان را بروز رسانی کنیم. یک روزی، در تست‌زنی مشکل داشته‌ایم، درصدهای پایین می‌زدیم، خیلی طول کشیده تا رشد کنیم و هزاران بار ناامیدی را مزه کردیم و پا پس نکشیده‌ایم اما حالا در چه وضعیتی هستیم؟
لطفاً وضعیت فکری خود را با شرایط فعلی خود بروز رسانی و مطابقت دهید تا بر اساس ذهنیت قبلی درباره وضعیت حال حاضر خود قضاوت نکنید. این‌طور بگویم که مغز حیوانی همیشه عقب‌تر از زندگی امروزی ماست. مثلاً مغز حیوانی هنوز نگران نبودن غذا و انرژی است در حالی که مغز انسانی درباره هوش مصنوعی تحقیق می‌کند. این گپ و فاصله عجیب و غریب یک مثال از عقب مانده بودن مغز حیوانی است.
برای شما هم این اتفاق افتاده که احساسات تولید شده توسط مغز حیوانی، درباره روزهایی توضیح می‌دهد که نیاز به گذراندن آن دوران سیاه برای شکل گیری اولین جوانه‌های پیشرفت بوده و قطعاً احساسات سنگین آن دوره را نباید به وضعیت فعلی خود که اوضاع به مراتب بهتری دارید بیاورید.
همانطور که در ابتدای پیام خودتان نوشته‌اید، چند سالی زحمت کشیده‌اید و به پیشرفت‌هایی رسیده‌اید که نتیجه آن، کسب درصدهای بالا در تعداد زیادی از تست‌هاست و این یعنی به ثبات رسیدن در سواد و با بروز رسانی وضعیت فکری خود، آن احساساتی که مربوط به قبل است و بی‌جهت تولید می‌شوند، خنثی خواهند شد.
این هم از توضیحات مربوط به مورد دوم و نوبت به دغدغه بعدی می‌رسید که در ادامه درباره‌اش خواهم نوشت:
3- چالش سومی که برایم نوشته‌اید دقیقاً همان بحث بروز رسانی نشدن احساسات ناشی از چند سال سختی کشیدن برای رسیدن به سواد بالاتر است. طی سال‌هایی که در یک فضای تاریک مشغول دست و پا زدن برای رشد کردن در سواد بوده‌اید، بارها و بارها این سکانس تکراری را تجربه نموده‌اید که در تست‌ها، به دام برخورده‌اید و با کلک‌های زیاد طراحان، تست‌ها را یکی پس از دیگری از دست داده‌اید.
آن روزها به دلیل اینکه سواد لازم را نداشته‌اید، راحت‌تر گول طراح را می‌خوردید و تست‌های غلط زیادی را تولید می‌کردید ولی وقتی در ابتدای توضیحات خودتان نوشته‌اید که به ثبات در کسب درصدهای بالا رسیده‌اید، معنا و مفهومش این است که تعداد درست‌هایتان زیاد و تعداد غلط‌ها کاهش یافته است و این یعنی، بسیار کمتر از قبل در دام طراح گیر می‌افتید.
به دیگر سخن، مادامی که سواد من پایین باشد، اکثر تست‌ها را بی‌پاسخ می‌گذارم یا در دام تستی طراح گیر خواهم کرد اما با فرصت دادن به خودم، شبیه کار ارزشمندی که شما کرده‌اید، رشد کردن‌ها ظاهر می‌شود و نرم نرم که جلو می‌روم، تعداد بیشتری از تست‌ها را می‌زنم و با کلک‌ها آشنا می‌شوم و دست خوانی کردن از گول‌های طراح برایم روان‌تر می‌گردد. همه این‌ها به درصد بالا ختم می‌شود و نشان می‌دهد که نباید مثل دوران تاریکی، نگران اشتباه شدن تست‌ها شوم.
قطعاً شما هنوز هم تست اشتباه دارید ولی مهم این است که رو به کاهش هستند و درصدتان به حدی رسیده که می‌توانید روی رشته و دانشگاه مورد نظرتان، برای قبولی حساب باز کنید و لطفاً افکار خود را با وضعیت جدید، بروز رسانی کرده و با عینک وضعیت سابق، به دنیای امروزی خود نگاه نکنید.
اینکه با وجود درصدهای بالا که در اکثر تست‌ها به دست می‌آورید، به سواد خودتان باور ندارید، همگی نشان دهنده زندگی در گذشته است. در واقع این روزهای خود را نادیده می‌گیرید که در اکثر برنامه‌های تستی خویش، درصدهای بالا کسب می‌کنید و تصورتان این است که باید گذشته تاریک تکرار شود.
گویی مغزتان نتایج پیشرفت امروز را با عبارت‌هایی مثل «این سؤالات آسان بوده»، «شانسی زدی»، «این‌ها که چیزی نیست بقیه هم می‌زنند» و… سعی در نادیده گیری این روزهای روشن دارد چرا که او دلش می‌خواهد با همان گذشته تاریک که فضای ناامیدی بوده کار را جلو ببرید چون با خودش می‌گوید که وقتی در آن تاریکی باشیم، شانس اینکه دست از درس خواندن بردارید بیشتر است.
شما قطعاً تعداد زیادی تست می‌زنید و به سواد رسیدن را نه با حرف و کلام بلکه به عمل دیده‌اید. چرا می‌خواهید آنچه که با عمل به دست آمده را با احساسات گذشته معامله کنید؟
انتظارتان برای غلط در آمدن گزینه‌ها، یکی از نمونه‌های ماندن در احساسات روزهای تاریک است. خودتان را بیدار کنید، آن روزها سپری شده‌اند و به ثبات و سواد بالا رسیده‌اید. در ضمن شما می‌توانید از هر منبعی یک دسته تست را به صورت تصادفی بزنید نه یک بار بلکه ده‌ها بار این کار را کنید تا به این نتیجه برسید که تست‌های مختلف را بدون اینکه قبلاً دیده باشید با چه درصدی به اتمام می‌رسانید البته به شرطی که بازی روحی روانی به راه نیندازید و راحت باشید و با همان الگوی همیشگی خویش تست بزنید تا ببینید چطور درصد درخشان ظاهر می‌شود و بسته به سطح سؤالات، به ارزش درصدی لازم می‌رسید یعنی ممکن است آزمون سختی بدهید و از هر 10 سؤال 3 تا جواب دهید ولی همان ارزش سوادی بالا را نشان می‌دهد یا آزمون متوسطی بدهید و از هر 10 سؤال 5 یا 6 تا را جواب بدهید که باز هم همان ارزش را نمایان می‌کند.
تجربه کنید، اجازه دهید دسته‌های مختلف تست را با همان فرمول همیشگی آرامش خانگی بزنید و ببینید که نتیجه‌های شما تکرار می‌شوند و روز کنکور هم یک دسته سؤال شبیه همین‌ها به شما می‌دهند که اگر آرامش خود را به هم نزنید، بسته به سخت یا آسان بودنش، قبولی را بغل خواهید کرد. موفق‌ترین باشید.