پرسش و پاسخ روحیه برای کنکور

سلام خسته نباشید تازگی داخل سایت قلمچی مصاحبه با ۳۶ نفر اول داوطلب تجربی کنکور ۱۴۰۳ که در قلمچی شرکت می‌کردند انجام شده و من آن ها را خواندم هدفم از خواندن مصاحبه ها این بود که چند نکته و تجربه برای کنکور پیدا کنم اما از وقتی این مصاحبه ها را خواندم اعصابم خورد شد و حس ناامیدی و ضعف در خود پیدا کردم. دلیلش این است که وقتی آنها را با خودم مقایسه کردم خودم را خیلی ضعیف تر از آنها دیدم و باعث شد از دست خودم اعصبانی شوم.
به نظر شما این مصاحبه ها که نوشته شده و من و کسانی دیگر می‌روند و می‌خوانند کار درستی از لحاظ علمی است ؟ یا کلا نوشتن مصاحبه افراد برتر را در کل کار اشتباه می دانید ؟ و سوال دیگرم این است که پس از خواندن آن مصاحبه ها می‌خواهم خودم را مثل آنها بکنم که نتیجه ای مثل آنها بگیرم اما هر چقدر که فکر میکنم می بینم من در حد و توان اینکه بتوانم خودم را مثل آنها بکنم نیستم و خودم را ضعیف میبینم در برابر آنها چرا؟
طبیعی است، میشه این گونه فکر کنم که هر ساله یک سری افراد خاصی هستند که رتبه های برتر کنکور را میسازند و مقایسه خود با آنها کار اشتباهی است مثلا آنها پتانسیل شان دربرابر تحمل سختی ها از دیگر انسان ها خیلی بالاتر است یا اینکه سطح هوششان خیلی بالاتر است و این ویژگی ها را به صورت انتسابی در خود دارند و کلا من نباید خودم را با آنها مقایسه کنم؟
و من فقط خودم را باید با رتبه‌هایی مثلا ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ مقایسه کنم؟ یا اینکه کلا این طرز تفکر من غلط است و هر انسانی حتی اگر بخواهد رتبه برتر کنکور بشود می‌تواند فقط باید یک سری آموزش ها را کسب کند تا به آن سطح که میخواهد برسد؟ کدام درست است؟ چرا مثلا وقتی یکی از برتر ها میگفت من روزانه میانگین ۱۳ ساعت درس می‌خواندم ، من حس میکنم اصلا نمیتوانم حس میکنم من خودم را بکشم به روزی ۹ ساعت درس برسم.
یا مثلا در یکی دیگر از مصاحبه ها سوال کننده از رتبه برتر پرسید در طول یکسال زیاد درس خواندن خسته هم میشدی؟ گفت: من چنان پرقدرت و با تمام وجود این یک سال را درس خواندم که اصلا متوجه سختی کار و خستگی و… نمی‌شدم ، مگه میشه یکی چنان محو درس خواندن بشه که اصلا سختی و فشار درس خواندن را متوجه نشه؟
رضا جدیدی پاسخ داد:
1- قبل از هر اقدامی، لطفاً با هم یک مصاحبه کوتاه از رونالدو را تماشا کنیم که درباره فشار مغزش برای فرار از کار می‌گوید.

همان‌طور که مشاهده کردید، برای رونالدو هم کار کردن سخت است. البته من نمی‌خواهم به مصاحبه‌ها، استناد کنم چون یک روش غیرعلمی همراه با خطا است (در همین پیام به آن اشاره می‌کنم) و هدفم از آوردن این مصاحبه فقط این بود که بگویم اگر رتبه برترهای ایران می‌گویند که از درس خواندن خسته نمی‌شوند یا درس خواندن برای آن‌ها لذت‌بخش است و گذر زمان را فراموش می‌کنند، لطفاً به رونالدو هم ایمیل بزنند و راز خسته نشدن خود را با ایشان هم در میان بگذارند تا رونالدو این همه زجر برای باشگاه رفتن نکشد؛ تازه رونالدویی که می‌داند بابت ورزش کردن و سرحال بودن بدنش، میلیون دلاری درآمد خواهد داشت.
فقط لطفاً نگویند که باید علاقه و عشق به هدفت داشته باشی که خسته نشوی چون علاقمندتر و هدفمندتر از رونالدو به فوتبال هم مگر می‌شناسید؟
همان‌طور که طی این همه سال، این جمله را گفته‌ام، باز هم تکرار می‌کنم که مغز ما برای موفقیت، کار کردن، سختی کشیدن و به هدف انسانی رسیدن طراحی نشده و تمام ساز و کار مغز ما برای بقا و زنده ماندن است.
مگر در همین زیست دبیرستان در فصل‌های مختلف نمی‌خوانیم که بدن ما تا چه اندازه به صورت بهینه شده‌ای، تنظیم شده تا کمترین مصرف انرژی را داشته باشد و حتی حواسش به ورود و خروج انرژی است.
به طور مثال، مواد پر مصرف ورودی و خروجی سلول‌ها شامل اکسیژن، دی‌اکسید کربن، آب، مواد مغذی (مانند گلوکز و آمینواسیدها) و مواد زائد (مانند اوره و اسیدلاکتیک) می‌شود که اکثر آن‌ها به روش انتشار ساده، جا به جا می‌شوند که بدون مصرف انرژی توسط بدن است.
یا در فصل کلیه، این را می‌خوانیم که یاخته‌های لوله پیچ خورده نزدیک به صورت مکعبی شکل دارای زیرپرز است تا بتواند مواد مفید مثل گلوکزها را به دام انداخته و به گردش خون برگرداند تا در بدن مورد استفاده قرار بگیرد؛ یعنی بدن ما تا جایی که بتواند، از خروج مواد مفید مثل گلوکز، جلوگیری می‌کند چون حتی یک گلوکز هم برایش مهم است.
یعنی ببینید بدن ما تا چه اندازه به صورت کم مصرف طراحی شده که حتی یاخته‌های لوله پیچ خورده نزدیک را به شکل مکعبی سازمان داده تا بیشترین سطح تماس را با مواد عبوری داشته باشد و به همین هم رازی نشده و ریزپرز هم روی آن یاخته‌ها نصب کرده که تا می‌شود، مواد مفید را به دام انداخته و به بدن بازگرداند آنگاه انتظار دارید این بدن، برای درس خواندن که هیچ ارتباطی با بقا ندارد، انرژی مصرف کند؟
پایان‌نامه خود من در دانشگاه درباره مدل‌سازی سیستم ایمنی بدن انسان بود و این یکی از خروجی‌های پایان‌نامه است که رگ‌های خونی و رگ‌های لنفاوی بدن انسان، طوری مسیر کشی شده‌اند که کمترین مقدار ممکن برای وصل کردن نقاط مختلف بدن انسان را داشته باشند. این بسیار عجیب است که بدن ما حتی حواسش بوده که چگونه با کمترین جاده کشی ممکن، بتواند کل بدن را به هم متصل کند آنگاه چه انتظاری هست که این بدن خسیس، برای درس خواندن، کالری بسوزاند؟
باز هم مثال بزنم؛ علت ذخیره چربی در بدن انسان‌هایی که الگوی نامناسب تغذیه‌ای دارند و بیش از نیاز روزانه خود، غذا می‌خورند، چه می‌تواند باشد؟ چرا بدن باید اضافه انرژی خود را ذخیره کند؟ چرا آن‌ها را دفع نمی‌کند؟ آیا به غیر از این است که بدن ما، طوری طراحی شده که تمام تمرکزش روی بقا باشد و یکی از ضروریات زنده ماندن، وجود انرژی است؟
من از ساختار گویچه‌های قرمز، ساختار چین‌دار غشای داخلی میتوکندری ها، غدد تعریق بدن، طراحی استخوان‌ها برای کاهش اصطکاک، ساختار شبکیه چشم، کیسه‌های حبابکی در شش‌ها و ذخیره‌سازی گلوکز به صورت گلیکوژن که هر کدام به یک روشی در جهت کاهش مصرف انرژی برای انجام وظایف است، عبور می‌کنم وگرنه می‌شود یک مطلب نوشت و از بالا تا پایین بدن را به صورت جز به جز، مورد بررسی قرار داد که چطوری به فکر کاهش مصرف انرژی است.
به مغز بازگردیم. کنترل ضربان قلب، تنظیم فشارخون، کنترل تنفس، تنظیم دمای بدن، تنظیم خواب و بیداری، کنترل هورمون‌ها، تنظیم اشتها و گرسنگی، مدیریت تعادل آب و الکترولیت‌ها، تنظیم عملکرد دستگاه گوارش، کنترل واکنش‌های استرسی و دفاعی، تنظیم ریتم شبانه‌روزی، کنترل واکنش‌های انعقادی خون، تنظیم فعالیت عضلانی و حرکتی، همگی جزء فعالیت‌های حیاتی و در راستای بقای انسان است که توسط مغز، کنترل می‌شود.
بصل‌النخاع، پل مغزی، هیپوتالاموس، ساقه مغز، تالاموس، سیستم لیمبیک و هسته‌های قاعده‌ای، جزء ساختارهای مغزی هستند که در بقا و زنده ماندن، نقش اصلی را ایفا می‌کنند و از این هم بگذریم که قسمت‌های بیشتری را می‌توانستیم نام ببریم که آن‌ها هم وظایفی در ارتباط با زنده ماندن دارند.
همان‌طور که متوجه شده‌اید، بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌های مغز، صرف این می‌شود که آیا همه چیز برای زنده ماندن خوب است؟ خطری ما را تهدید نمی‌کند و می‌توانیم زندگی کنیم؟ مغز ما در بیشتر فعالیت‌های خودش اصلاً به این اهمیت نمی‌دهد که کنکور دهیم، ورزش کنیم، رژیم بگیریم یا روتین‌های انسانی مثل مسواک زدن و سر کار رفتن داشته باشیم و فقط دنبال این است که زنده بمانیم.
مغز همه ما انسان‌ها مثل هم هست. چه رونالدو باشیم، چه نفر اول کنکور ایران و چه یک فرد عادی در این کره خاکی. آنچه از مغز انتظار می‌رود این است که مخالف مصرف انرژی برای فعالیت‌های غیر مرتبط با بقا مثل ورزش، رژیم، درس خواندن، موفق شدن، مسواک زدن، کار کردن و سایر موارد مشابه باشد.
به بیان دیگر، درس خواندن، موفق شدن، ورزش کردن، رژیم گرفتن، مسواک زدن و از این دست کارها، فعالیت‌های غیر طبیعی برای مغز به حساب می‌آیند که به صورت اتوماتیکی، علاقه‌ای به انجام آن‌ها ندارد و به هزاران احساس چنگ می‌زند تا ما را از انجام آن‌ها پشیمان کند.
با همه این توضیحات، به این نتیجه می‌رسیم که درس خواندن برای همه ما انسان‌ها، فعالیتی غیر طبیعی است که بایستی زور بزنیم تا آن را انجام دهیم و قطعاً انواعی از احساسات مثبت و منفی را تجربه می‌کنیم که قصد دارند ما را از درس خواندن دور کنند و وظیفه ما، شناخت نقاط ضعف، برطرف کردن آن‌ها، درک مغز و مواجه سازی بدون پاسخ است.2- آیا می‌شود به مصاحبه‌ها اعتماد کرد؟ مثلاً برویم افراد موفق را در هر زمینه‌ای، چه کنکور و چه غیر کنکور، بیاوریم و یک میکروفون جلوی آن‌ها بگذاریم و درباره موفقیت آنان بپرسیم و سپس هر چه گفتند را به عنوان پاسخ درست قبول کرده و تلاش کنیم به ایشان نزدیک شویم و مثل آنان رفتار کنیم؟
به هیچ مصاحبه‌ای در هیچ سطحی، نمی‌توان اعتماد کرد زیرا یک روش غیر علمی و دارای خطا است. همان‌طور که بالاتر هم اشاره کردم، حتی صحبت‌های رونالدو را از این جهت نیاوردم که اثبات صحبتی باشد بلکه آوردم تا بگویم، رتبه برترهایی که می‌گویند گذر زمان را خسته نمی‌شوند، رازش را برای رونالدو هم ایمیل کنند.
حالا چرا نمی‌شود به مصاحبه‌های رتبه برترهای کنکور اعتماد کرد؟ یا به طور کلی‌تر، چرا نمی‌شود به مصاحبه افراد موفق، چه در ایران و چه در جهان اعتماد کرد؟ دلایل علمی آن به شرح زیر است:
الف) سوگیری شناختی (Cognitive Biases): فرد موفق مثلاً رتبه برتر کنکور تجربی، ممکن است بر اساس باورهای شخصی خودش، دلایلی برای موفقیت را برگزیند که با علم، همخوانی ندارد. مثلاً بگوید چون ساعت 4 صبح بیدار می‌شدم، موفق شدم در حالیکه علم می‌گوید که یادگیری به ساعت وابسته نیست و شما بعد از خواب کافی (در مطلب بهداشت مطالعه مقدار آن را نوشته‌ام)، می‌توانید هر مطلبی را در هر ساعتی از شبانه‌روز یاد بگیرید.
حالا شما می‌روید در مصاحبه و می‌بینید که گفته ساعت 4 صبح بیدار شده و رتبه برتر کنکور هم هست و برداشت می‌کنید که باید ساعت 4 صبح بیدار شوید تا به موفقیت برسید و اگر ساعت دیگری باشد، هرگز رنگ و بوی موفقیت را در خواب هم نخواهید دید.
ب) مشکل نمونه‌گیری (Sampling Bias): ممکن است رتبه برتر کنکور تجربی، در خانواده‌ای رشد کرده که از همان سنین کودکی، امکاناتی از نظر کلاس‌های تقویتی و مکمل را برای فرزند خود آماده کرده‌اند و ایشان سال‌هاست که تحت آموزش است اما در مصاحبه، اشاره‌ای به جزییات آن نمی‌شود و از نظر علمی، این شخص نمی‌تواند یک نمونه و نماینده درست برای کل جامعه کنکوری باشد.
از این رو، شما با نداشتن اطلاعات درباره گذشته آن فرد، به این فکر می‌کنید که هر دوی شما، از یک نقطه یکسان و با شرایط کاملاً مشابه شروع کرده‌اید و تلاش می‌کنید که شبیه او شوید حال آنکه تفاوت‌هایی از نظر محیط زندگی، سبک و مدل فکری خانوادگی، امکانات و شرایط و سایر عوامل، با هم فرق دارید.
پ) روایت سازی پس از واقعه (Hindsight Bias): امکان دارد که رتبه برتر در مصاحبه خویش، علت موفقیت در درس ریاضی را به فلان کتاب بهمان موسسه نسبت دهد (تازه به فرض اینکه چنین کاری یک حرکت از پیش تعیین شده و تبلیغاتی نباشد و کاملاً صادقانه بیان شده باشد) اما این تمام ماجرای دلیل درصد بالای ریاضی او نباشد.
بلکه به فرض که واقعاً فلان کتاب هم مؤثر بوده اما مثلاً او از سال‌ها قبل کلاس چرتکه رفته و محاسبات سریع را بلد است، پدرش معلم ریاضی بوده و تمام تابستان‌ها، با فرزندش از همان سال‌های ابتدایی، ریاضی کار می‌کرده و ده‌ها فاکتور ریز و درشت دیگر که از آن بی خبرید اما فکر می‌کنید با خریدن آن کتاب، درصد شما هم بالا می‌رود و پس از تهیه و مدتی کار کردن، شاید سرخورده شوید و بگویید: «من هوش و استعداد ندارم چون من با این کتاب هیچی نشدم ولی آن شخص، با همین کتاب، رتبه برتر شد».
ت) تنوع و پیچیدگی عوامل موفقیت (Diversity and Complexity of Success Factors): هیچ بعید نیست که مصاحبه کننده با هدف تبلیغاتی یا حتی بدون هدف تبلیغاتی و بر اساس ذهنیت خودش، سؤالات مصاحبه را به سمت نقش مطالعه و ساعت مطالعه و استفاده از کتاب‌های کمک‌آموزشی ببرد در حالی که عوامل زیادی مثل خانواده، شرایط زندگی، طرز تفکر، حمایت‌ها، مخالفت‌ها، شخصیت فردی و ده‌ها فاکتور دیگر نیز روی موفقیت آن فرد، نقش بازی می‌کرده و هیچ صحبتی از آن نمی‌شود.
ث) خودنمایی (Self-Presentation Bias): هیچ بعید نیست که با توجه به فرهنگ کشورمان که یک فرهنگ قهرمان و پهلوان ساز است و دوست ندارد فردی معمولی به موفقیت برسد و دلش می‌خواهد داستان‌های پیچیده بشنود، رتبه برتر هم زیرمجموعه همین فرهنگ یا حتی بدون این فرهنگ و به دلایل شخصی مثل میل به دیده شدن و خودنمایی، یک تصویر بزرگنمایی و غیرواقعی از آنچه واقعاً بوده ارائه دهد.
تصویری مثل اینکه من اصلاً خستگی نمی‌شناختم، روزی چهار ساعت می‌خوابیدم، روی تخت بیمارستان بودم ولی تست می‌زدم و سایر موارد از این دست. این تصویر بزرگنمایی و غیرواقعی روی ذهنیت مخاطب که شما باشید اثر منفی می‌گذارد و گمان می‌کنید فردی نالایق هستید که برای موفقیت ساخته نشده‌اید.
ج) مشکل اعتبار و صحت (Validity and Reliability Issues): اطلاعات بیرون آمده از مصاحبه به روش‌های علمی جمع‌آوری و منتشر نشده است و قابل صحت سنجی نیست. مثلاً وقتی می‌گوید من روزی چهار ساعت می‌خوابیدم، چگونه صحت این موضوع را تأیید می‌کنید؟ یا وقتی می‌گوید روزی 16 ساعت درس می‌خواندم، چه اعتباری برای این صحبت وجود دارد؟
مگر می‌شود در علم، صحبتی که قابل صحت سنجی نباشد را قبول کنیم؟ این‌طوری که هر کسی هر صحبت شخصی و بدون اسناد و مدارک کند، باید درست باشد.
چ) تأثیرات فرهنگی و اجتماعی (Cultural and Social Influences): رتبه برتر، یک فامیلی دارد که خیلی پیگیر و فضول است. او اگر بداند که فلانی با سال‌ها درس خواندن، رتبه برتر شده، چشم همه را در می‌آورد که اینقدر گفتید، فلانی باهوش است و فخر می‌فروختید، این بود باهوش؟
سال‌ها درس خوانده رتبه برتر شده؟ اینکه افتخار ندارد. حالا همان رتبه برتر مصاحبه می‌کند و می‌گوید که فقط سال آخر را برای کنکور خوانده است. این‌طوری به خاطر شرایط فرهنگی، اسیر یک اطلاعات نادرست می‌شوید و فکر می‌کنید مشکلی در شما هست و یا او یک استعداد ناب است که همتا ندارد.
ح) اثر زمان (Temporal Effects): با گذشت زمان، ممکن است آنچه واقعاً در ذهن یک فرد موفق از دلایل موفقیتش نشسته، تغییر کند و یا تعابیر دیگری پیدا کند. مثلاً او فکر می‌کند که چون مدرسه x می‌رفته، خیلی در موفقیتش نقش داشته است در حالیکه اکثر کلاس‌های آن مدرسه را غایب می‌کرده و در خانه درس می‌خوانده ولی به دلیل بزرگی اسم آن مدرسه، این‌طوری فکر می‌کند که باید یک وزنی را هم برای آن مدرسه در نظر بگیرد و به آن اشاره کند.
خ) حافظه ضمنی (implicit memory): نوعی از حافظه ناآگانه انسان است که روی تصمیم گیری‌هایش می‌تواند نقش داشته باشد. به طور مثال، رتبه برتر وارد سالن مصاحبه در مصاحبه‌های حضوری می‌شود و مورد تشویق دست اندر کاران آنجا قرار می‌گیرد.
با او عکس یادگاری می‌گیرند، از او امضا می‌خواهند، دختر و پسر خود را می‌آورند که سؤال بپرسد و حس شهرت و محبوبیت در سالن برای او فراهم است. او دائماً این را دریافت می‌کند که خاص، متفاوت، باهوش و منحصر به فرد است.
زمان مصاحبه، او تحت تأثیر چنین حافظه ضمنی که برایش ساخته شده، ناخودآگاه، نمی‌تواند واقعیت را بگوید چون واقعیت را گفتن برای او معادل ضعف، فشار درونی و ده‌ها حس بد است و این با تصویری که برایش ساخته‌اند فرق می‌کند و ترس از اینکه محبوبیت را نداشته باشد، مجبور به تغییر جملات می‌شود و روایت‌های دیگری را ارائه می‌دهد.
مثلاً اینکه من با چند تا آلارم گوشی مجبور بودم از خواب بیدار شوم را نمی‌گوید چون نشانه‌ای از تنبلی و انسان معمولی بودن است و به جایش این روایت را بیان می‌کند که من قبل از زنگ خوردن گوشی، بلند می‌شدم و کارم را شروع می‌کردم زیرا نشانه یک انسان با مسئولیت و خاص است.
د) تنوع در تفسیر (Variability in Interpretation): معروف‌ترین مثال این تفسیر را در داستان لیلی و مجنون می‌خوانیم که لیلی، جام مجنون را می‌شکند اما تفسیر مجنون این است که لیلی به او علاقمند است که جام را شکسته وگرنه این کار را نمی‌کرد.
بنابراین یک رتبه برتری که با هزاران فشار و درد درونی، به زور خودش را پشت میز نگاه داشته و به سختی درس می‌خواند، این را با اندیشه شخصی خودش تفسیر می‌کند و می‌گوید که من آنقدر به درس خواندن علاقمندم که می‌توانم ساعت‌ها با عشق درس بخوانم زیرا از نظر او، این فشارها، درد عشق است و تفسیر شخصی‌اش این است که با یک شور و شوق و میل درونی به سمت درس‌ها می‌رفته و بی‌تاب مطالعه بوده است.
ذ) عدم قابلیت تعمیم (Lack of Generalizability): رتبه برتر در مصاحبه‌اش به این اشاره می‌کند که اولین درسی که هر روز می‌خواندم و تست می‌زدم، درس زیست بوده و همین باعث شد که درصد زیستم بالا برود. حالا شما هم همین را تقلید می‌کنید و تأثیری ندارد.
چنین توصیه‌ای، نه تنها مشکل روایت سازی پس از واقعه و سوگیری شناختی دارد، بلکه به فرض درست بودن (که اصلاً درست نیست چون برای یادگیری، ساعت هیچ نقشی ندارد)، قابل تعمیم برای دیگران نیست؛ بنابراین سه مشکل در دل همدیگر اثر می‌گذارند.
به بیان دیگر، تمام مثال‌های بالا و هر چه مصاحبه از اینور و آنور می‌خوانید، با فرض درست بودن خط به خط آن، این مشکل را دارد که قابل تعمیم به دیگران نیست و لزوماً با انجام دادنش، به نتیجه بهتری نمی‌رسد و حتی شاید در پاره‌ای از موارد، اثر منفی هم داشته باشد.
3- اگر به مصاحبه‌ها نمی‌شود اعتماد کرد، پس چطوری می‌توانیم به عوامل موفقیت آنان پی ببریم؟ روش‌های علمی برای مطالعه زندگی افراد موفق وجود دارد که یکی از آن‌ها، روشی به نام مطالعات طولی (Longitudinal Studies)، است و در دانشگاه، در دروس زیرمجموعه آمار، درباره‌اش می‌خوانید.
اگر می‌خواهید نمونه‌ای از مطالعه طولی را بخوانید به مطلب هوش و استعداد سایت کلبه مشاوره مراجعه نمایید تا ببینید آقای ترمان، چگونه یک مطالعه طولی روی افراد موفق انجام داد.
با این حساب، بایستی کار پژوهشی انجام شود تا بتوانیم به درک درستی از علل موفقیت رتبه برترها برسیم نه اینکه میکروفون جلوی آن‌ها بگذاریم و فکر کنیم که به رازهای موفقیت دست یافتیم. در نتیجه آنجا که در پرسش خود گفته‌اید که هدفتان از خواندن این مصاحبه‌ها، بیرون کشیدن چند نکته و تجربه برای کنکورتان بوده، بایستی آگاه شده باشید که هرگز چنین خاصیتی ندارد.
4- الآن و با این توضیحات بایستی به این نتیجه رسیده باشد که اولاً مصاحبه خواندن اشتباه است، دوماً نکته‌ای یاد نمی‌گیرید، سوماً احساس ضعف نکنید به دلیل تمام عوامل بالا و چهارماً دنبال شبیه کردن خود به دیگران نباشید بلکه به فکر ارتقای سواد خودتان باشید.
5- لطفاً مطلب هوش و استعداد را بخوانید تا اگر درگیر تله سنتی «هوش و استعداد» هستید، از آن خارج شوید.
6- اگر می‌خواهید در کنکور قبول شوید، به فکر این باشید که اولاً با سواد شوید و دوما هم‌زمان با درس خواندن مشکلات طرز تفکر اشتباه و مسائل روحی خود را حل کرده و هر بار، درصدی به درصدهای خود اضافه کنید. سایر کارها هیچ تأثیری ندارد و حتی شاید اثر منفی بگذارد.
در پایان به این نکته هم اشاره می‌کنم که ما بایستی به کار بزرگ رتبه‌های برتر در رسیدن به هدف‌شان ارج بگذاریم و واقعا به احترام‌شان بلند شده و تشویق کنیم. این پیام فقط و فقط درباره مصاحبه رتبه برتری هاست وگرنه که من به شخصه می‌دانم چقدر سختی و زجر کشیده‌اند تا به این نتیجه برسند.
اتفاقاً بعضی از رتبه‌های برتر، متاسفانه خودشان ارزش پیروزی خود را پایین می‌آورند زیرا در مصاحبه‌های خود طوری صحبت می‌کنند که گویی علت موفقیت آن ها، باهوش بودن و با استعداد بودن است و مخاطب فکر می‌کند که چیزی در ذات آن‌ها بوده که باعث موفقیت‌شان شده است و خودشان هیچ کاره بوده اند. دقیقا مثل اینکه هادی چوپان بگوید: «من آب هم بخورم تبدیل به عضله می‌شود». او اگر چنین جمله‌ای بگوید، ارزش سال‌ها سختی خودش را پایین آورده و مخاطب فکر می‌کند که این یک ژنتیک است و هادی چوپان هیچ نقشی نداشته است.
همه ما بایستی درباره این فکر کنیم که وقتی به ما بگویند که «تو باهوش و با استعداد هستی»، یک صفت مثبت را به ما نسبت نداده‌اند بلکه ارزش ما را پایین آورده اند. یک رتبه برتری ذوق نکند و حتی خودش به این ماجرا دامن نزند که گویی علت موفقیت او یک سری ژن بوده‌اند. اتفاقاً او بایستی بلند شده و اعتراض کند که نه این طور نیست. من برای موفقیتم زجر کشیده ام، هزینه‌های روحی داده ام، زیر فشار مقایسه و مسخره شدن و ده‌ها مورد دیگر، ذره ذره خوانده‌ام و به این جا رسیده‌ام. موفق‌ترین باشید.

سلام من میخوام مدرس علمی بشم و در زمینه توسعه فردی متخصص بشم ولی خب روش تحقیق و آمار + مهارت تبحر اطلاعاتی رو بلد نیستم و خیلی دوست دارم به روش شما یاد بگیرم و علمی کار کنم میشع لطفا بهم بگید باید چیکار کنم ؟ از کجا شروع کنم و چه مراحلی رو باید طی کنم !متشکرم
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. یادآور می‌شوم که من روشی را خلق نکرده و به وجود نیاورده‌ام و در واقع من نیز سعی می‌کنم از روش‌های دانشگاهی و معتبر، الگو برداری کنم و طبق روند پذیرفته شده در فضاهای آکادمیک، جلو بروم؛ بنابراین آنچه توضیح می‌دهم، روش من نیست بلکه یک روش علمی پذیرفته شده در مجامع دانشگاهی و آکادمیک است.
ما در دانشگاه ها، در یک نگاه کلی، سه + یک دسته متخصص را مشاهده می‌کنیم:
الف) مدرس ها: این افراد، وظیفه انتقال دانش به دانشجویان آن حیطه علمی را دارند. مثلا مدرس شیمی، وظیفه انتقال علم شیمی به دانشجویان شیمی را دارد.
ب) محقق ها: این اشخاص، در حال نوشتن مقالات پژوهشی، مروری، نظری، کوتاه، تکنیکی، موردی، دیدگاه و… هستند. هر یک از این مقالات اهداف، تعاریف و روش انجام منحصر به خودش را دارد.
پ) مروجین یا منتشر کنندگان علم: این گروه، متعهد به انتقال دانش به زبانی ساده، گیرا، روان و علمی برای عموم مردم یا مخاطبان عام هستند. در واقع افرادی مثل من، در این گروه قرار می‌گیرند که مشغول ارائه اطلاعات به زبانی ساده و مبتنی بر تحقیقات، برای مخاطبان خودم هستم.
ت) ترکیبی ها: افرادی هستند که به طور همزمان، دو یا سه نقش از موارد الف تا پ را به دوش می‌کشند. به طور مثال، همزمان با اینکه مدرس دانشگاه هستند، به تحقیق نیز مشغولند.
با این حساب، ابتدا بایستی تعیین کنید که می‌خواهید، جزء کدام دسته باشید تا بر اساس آن، روش کار مشخص شود. من چون جزء دسته (پ) هستم، روش کار اینگونه است که ابتدا مفاهیم حیطه کاری خودم که شامل مغز و تمامی اتفاقات مرتبط با آن، مثل انواع احساسات، خاطرات، یادگیری و… می‌شود را مشخص می‌کنم و سپس در منابع علمی معتبر مثل Scholar, PubMed, IEEE Xplore, ScienceDirect, SpringerLink, Wiley Online Library, JSTOR, Web of Science, Scopus, ERIC با کلیدواژه‌های مختلف، به دنبال مقالات معتبر می‌گردم و با خواندن آن ها، ذهنیت خودم را می‌سازم.
در این مسیر، هرگز کتاب نمی‌خوانم چون کتاب‌ها به کار من نمی‌آیند و فقط بایستی مقالات علمی را بخوانم تا بتوانم روندها را در بیاورم. درباره مقالات هم همیشه سعی می‌کنم ابتدا مقالات مروری را پیدا کنم زیرا آن ها، روند یک علم را از ابتدا تا تاریخ نوشته شدن آن مقاله دنبال کرده‌اند و می‌توانند یک روند را در ذهنم به وجود آورند و کم کم سراغ سایر مقالات می‌روم و آن را به شکل یک نظم در ذهنم در می‌آورم.
بنابراین تاریخچه یک مفهوم را از روز اول تا به امروز تعقیب می‌کنم تا با چند و چون آن آشنا شوم. نمونه‌ای از این پیاده روی در علم را می‌توانید در دوره «هوش و استعداد» تماشا کنید که چگونه از روز اول تا به امروز را به نگارش در آورده ام. یادآور می‌شوم که مروجین بایستی بتوانند علم را به زبانی ساده و با مثال‌های مرتبط به خودمانی‌ترین شکل ممکن انتقال دهند.
در این بین که جلو می‌رویم، کم کم، اصول فکری مشخصی هم پیدا می‌کنیم که بر پایه آن، فکر می‌کنیم، نظر می‌دهیم و تحلیل می‌نماییم. به طور مثال من در هیچ مقاله یا کتابی، این را نخوانده‌ام که دید بلند مدت به پدیده‌ها داشته باشم ولی با گذشت زمان، این سبک فکری را پیدا می‌کنم که نگاهم باید بلند مدت باشد. با این اوصاف، امضای شخصی هم خواهید یافت که مدل نگاه شما به موضوعات را نشان می‌دهد. موفق‌ترین باشید.

سلام من خیلی با مادرم مشکل دارم اصلا هم آدم با سیاستی نیستم که شرایطو کنترل کنم، سر همینم خیلی وقت ها دعوامون میشه. بخدا دیگه خسته شدم، مادرم که تغییر نمیکنه! حداقل بگید من چجوری رفتار کنم وضع یکم بهتر بشه.
من ۲۲ سالمه، از وقتی که یادم میاد منو با بچه های فامیل مقایسه کرده و تو سرم زده، کوچیک ترین دستاوردهای اونا رو کوه جلوه داده اما یکی از موفقیت های منو تا به حال ندیده و ازش حرفی نزده. انقدر تو جمع تو سرم زده که اعتماد به نفسی برام نمونده، من به شدت خجالتی شدم و دربرابر همه احساس ضعف و کمبود میکنم سر همینم دوست ندارم زیاد از خونه بیرون برم چون استرس میگیرم و فکر میکنم همه دارن منو با دست به هم نشون میدن و بهم می‌خندن.
تو جمع های خانوادگی همه سر اینکه بچه کدومشون بهتره با هم دعوا دارن اما مادرم منو تحقیر می‌کنه تا بقیه بگن چقدر متواضعه! اعتراضم میکنم میگه بقیه باید از بچم تعریف کنن نه خودم! بچه های فامیل سر همین تعریف های مادراشون که اغلب هم الکی و مبالغه س اعتماد به نفس خیلی بالایی دارن اما من از خودم بدم میاد.
من همیشه شاگرد اول بودم اما یکبارم تشویقی از طرف مادرم نشنیدم، سر اینکه پزشک نشدم سالهای ساله دارم تحقیر میشم اما بچه های فامیل خیلی راحت رفتن دانشگاه بدون کنکور درس خواندن اتفاقا مادراشون خیلیم ازشون تعریف میکنن. مادرم حتی از چهرم ایراد میگیره و اونقدر بهم گفت دماغت بزرگه که مجبور به جراحی شدم، اونم منی که از یک آمپول می‌ترسیدم! درحالی که مادر دوستم بارها جلوی چشم من به دخترش گفته دماغت خیلی هم خوبه عزیزم خیلیم زیبایی جراحی نیاز نیست! دماغ من نصف دماغ دوستمم نبود….
من غذا نمیپزم اما بقیه کارهای خونه رو انجام میدم اما امروز چون گفتم سالاد درست نمیکنم و میرم حموم همه کارهایی که تا حالا انجام دادم رو زیر سوال برد و بهم القابی چون بی عرضه و تنبل داد. میدونید گاهی وقتها خیلی از خودم می‌گذرم و تلاش میکنم که بهترین باشم تا مورد تشویق و تحسین مادرم قرار بگیرم اما بازم یه چیزی پیدا می‌کنه واسه ایراد گرفتن و هیچوقت اونی نمیشه که من می‌خوام به خاطر همین اخیرا تصمیم گرفتم دیگه تلاشی واسه جلب رضایتش نکنم اما اینم نتیجه نداد! چون دعوامون میشه.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. ممنون از اینکه با مثال‌های متعدد، شرح حال دقیقی از وضعیت خود و مادرتان برایم نوشتید و باعث شدید که بتوانم دید بهتری به موضوع داشته باشم. وقتی پیام‌تان را خواندم، آنچه از بالا در ذهنم شکل گرفت این است که یک بازی قدیمی بین شما و مادرتان به راه افتاده که برای شما اعتیادآور و برای مادرتان امتیازآور بوده است. یعنی چه؟
آنچه در ذهن من نقش بسته این است که مادری طی سال‌های متوالی به این نتیجه رسیده که اگر می‌خواهد دخترش را کنترل کرده و در چارچوب‌های ذهنی خودش نگه دارد باید او را سرزنش، تحقیر، خود کم بین و پایین نگاه دارد و از سوی دیگر با ایده‌های کمالگرایانه مثل همان ماجرای عمل بینی، شما را عقب‌تر از دیگران نشان دهد و بارها از این بازی امتیاز گرفته و به خوبی توانسته شما را مهار کند.
از سوی دیگر، شما نیز به این بازی اعتیاد پیدا کرده‌اید و به قول معروف لِفت (left) نمی‌دهید (از بازی بیرون نمی‌آیید) و گویا وابسته به بازی شده‌اید به طوری که می‌خواهید هر طور شده به پیروزی برسید. پیروزی برای شما در این بازی به معنای جلب رضایت همه جانبه مادرتان است و به همین جهت است که در پیام خویش نوشته اید: میدونید گاهی وقت‌ها خیلی از خودم می‌گذرم و تلاش میکنم که بهترین باشم تا مورد تشویق و تحسین مادرم قرار بگیرم!
با این توضیحات، یک بازی دو طرفه بین شما و مادرتان در جریان است که سود مادرتان در امتیازاتی مثل کنترل کردن و در چارچوب قرار دادن شماست و سود شما امید به روزی است که بالاخره تاییده را از مادرتان بگیرید. تا زمانی که از بازی لِفت ندهید، آش همان آش و کاسه همان کاسه است و همچنان بابت هر کار ریز و درشتی تحت فشار می‌روید.
اما از روزی که این بازی را بدون اعلام به مادرتان و به صورت کاملا یک طرفه و شخصی، ترک کنید و ضمن احترام به مادرتان، مرزبندی خود را تعیین کرده و بر حسب شرایط، وظایف شخصی و خانوادگی خود را به درستی انجام دهید و توجهی به نظرات مادرتان نکنید، آنگاه با گذشت زمان این اتفاقات روی می‌دهد:
۱- مادرتان چند روزی با همان روش قبلی دست به تحقیر و توهین می‌زند ولی متوجه می‌شود که این روش انگار روی شما اثر ندارد.
۲- مادرتان از اینکه مثل قبل جواب نمی‌گیرد، شوکه می‌شود و اینجاست که به صورت ناخودآگاه تصمیم می‌گیرد که شدت کلمات منفی را افزایش دهد و با توپ پُر به شما حمله کند و هر بار حجم سرزنش‌ها را بالاتر می‌برد تا بتواند شما را به سر جای قبلی باز گرداند و شما را شرمنده، پشیمان از تغییر کند و دوباره همان بازیگر کنترل شده قبلی شوید که به امید یک تعریف، حاضر است امتیازهای فراوانی بدهد.
۳- این فشارها و توهین‌های افزایش یافته می‌تواند تا ماه‌ها ادامه داشته باشد و انتظار نداشته باشید که مادرتان خیلی زود ناامید شود. فراموش نکنید که او سال هاست در این بازی است و حق بدهید که خیلی زود از بازی بیرون نرود و هر روشی را امتحان کند تا به بازی برگردید و رفتارهای قبلی را انجام دهید. تمام وظیفه شما این است که با هر فشاری حتی بیشترین و سخت‌ترین توهین‌ها باز هم به بازی بر نگردید و طبق اصول اخلاقی و شأن انسانی با مادرتان رفتار کنید ولی امتیازهای بیهوده ندهید.
۴- مادرتان بعد از گذشت چند ماه که زمان دقیقی برایش نمی‌توانیم تعیین کنیم، سبک جدید زندگی‌تان را می‌پذیرد ولی مثل یک آتشفانی است که ممکن است هر از گاهی، دوباره شعله‌ور شود و به شما شوک بدهد. یعنی مثلا یکی دو ماه اصلا خبری از توهین نیست ولی به یک باره دوباره با آتشی تند به شما حمله می‌کند و شما نباید شوکه شوید یا فکر کنید که باید به بازی برگردید تا جلوی این توهین‌ها گرفته شود. اصلا وارد بازی مادرتان نشوید و عقب بمانید تا تمام شود.
۵- تا آخر عمرتان، همچنان هر از گاهی توهین‌هایش را خواهید شنید ولی باز هم مثل نکته شماره چهار، عقب می‌مانید تا این زلزله رفتاری تمام شود. با همه این اوصاف، فراموش نکنید که ایشان مادرتان هستند و هرگز بد شما را نمی‌خواهند و مطمئن باشید که در ذهن‌شان این طور فکر می‌کنند که با این رفتارها می‌توانند از شما یک انسان مسئولیت‌پذیر و موفق بسازند ولی متاسفانه اشتباه فکر می‌کنند و شما بایستی مادرتان را درک کرده و دوستش بدارید و بدانید که نیت او بد نیست فقط روشش اشتباه است. موفق‌ترین باشید.

سلام من یک دختر 21 ساله هستم و الان با توجه به شرایط و شغل زندگیم نیاز دارم زبان انگلیسی رو از صفر تا صد یاد بگیرم ولی نمیدونم چجوری ! من الان فقط حروف انگلیسی و تلفظ اعداد رو بلدم ینی وقتی تو گوگول سرچ میکنم هر کسی یه چیزی میگه خسته شدم … میشه لطفا یه نقشه راه واسه یادگیری زبان انگلیسی بهم بدین که بتونم بوسیله اون به مرور زمان پیشرفت کنم
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. من اسم این موضوع را «سرگیجه» می‌گذارم و خودم هم این دوران را طی کرده‌ام و با تمام وجودم می‌دانم که دقیقا چه سردرگمی ایجاد می‌شود وقتی می‌بینید هر کسی یک روش و یک کتاب و یک سبک را معرفی می‌کند و در نهایت به جای اینکه باعث بهتر شدن ما بشوند، باعث چرخیدن دور خودمان می‌شوند و ایستگاه یادگیری را پیاده می‌شویم و برای همیشه از زبان انگلیسی فاصله می‌گیریم.
راه حل برون رفت از چنین سرگیجه‌ای فقط توجه به این جمله است: «توانایی ساخت جمله، مادر یادگیری هر زبانی است». منظورم از این جمله چیست؟ اگر کسی دامنه لغت کافی و دانش گرامری ساخت جمله را داشته باشد، به پایه‌ای‌ترین مهارت یادگیری هر زبانی رسیده است و روزی که به چنین مهارتی رسید آنگاه کار سختی برای بهبود تلفظ و تقویت قدرت شنیداری خودش ندارد.
به بیان دیگر، به جای آنکه از روز اول به فکر این باشید که دامنه لغت، املا، تلفظ، گرامر، صحبت کردن، شنیدن، نوشتن و خواندن را با هم جلو ببرید و فشار زیادی روی خودتان بیاورید، می‌توانید کار را خیلی ساده‌تر کنید و بگویید قدم اول من برای یادگیری زبان انگلیسی این باشد که بتوانم کارهای روزمره خودم از اول صبح تا پایان شب را به زبان انگلیسی بیان کنم.
برای ساختن جمله از هوش مصنوعی کمک بگیرید و اصلا دنبال املا و تلفظ و مهارت‌های دیگر نباشید و فقط بگویید من می‌خواهم در قدم اول، زندگی روزمره خودم را به انگلیسی بیان کنم. فکر نکنید دامنه لغت‌های مربوط به زندگی‌تان کم است. شما اگر به مدت یک هفته، تمام کارهایی که از اول صبح تا پایان شب انجام می‌دهید را لیست کنید خواهید دید که چقدر لغت‌های متنوعی می‌شود و به طور میانگین به ۲۰۰۰ لغت می‌رسید.
کلماتی مثل بیدار شدن، مسواک زدن، دستشویی رفتن، شستن دست و صورت، حمام کردن، خشک کردن بدن، خشک کردن سر و صورت، اصلاح و آرایش، دم کردن نوشیدنی مثل چای یا قهوه، لیوان، آب جوش، شکر، پنیر، نان، سفره، میز غذاخوری، کارد، پیش دستی و… را در نظر بگیرید و ببینید که چه دنیایی در اطراف شما می‌گذرد و شما باید اول همه این زندگی روزمره را به انگلیسی یاد بگیرید و به انگلیسی جمله‌سازی کنید.
تمام وسایل موجود در منزل یا تمام امکانات درون گوشی یا کامپیوتر خود را به انگلیسی یاد بگیرید و جمله‌سازی کنید به طوری که بتوانید یک گزارش روزانه درباره روزمره خود بنویسید. کم کم به خیابان، مدرسه، دانشگاه و یا محل کار می‌روید، هر آنچه می‌بینید را به انگلیسی یاد بگیرید و آن‌ها را به جمله‌های انگلیسی تبدیل کنید تا دامنه لغت‌تان از ۲۰۰۰ لغت نیز فراتر برود.
با این فرمان که جلو بروید، بعد از چند ماه، کل زندگی خودتان، محیط خانه و جامعه را به انگلیسی می‌شناسید و می‌توانید جمله بسازید و این به معنای رفع نیاز روزانه است و این پیشرفت در یادگیری به شما انگیزه می‌دهد که حالا همین کلمات و جملات را با تلفظ بهتری بیان کنید و باز از هوش مصنوعی کمک بگیرید تا تلفظ صحیح را به شما یاد بدهد.
لطفا اول کار به دنبال اینکه همه مهارت‌ها را با هم جلو ببرید و بترسید، به هیچ وجه نباشید. قدم اول فقط و فقط این باشد که لغت‌های روزمره و جمله‌سازی درباره آن‌ها را حتی با تلفظ غلط و نادرست یاد بگیرید و اجازه بدهید پیشرفت اتفاق بیفتد تا کم کم در مراحل بعدی روی مهارت‌های دیگر کار کنید. برای همین اگر از این روش خوش‌تان آمد، لطفا بروید و چند ماه وقت بگذارید و لغت‌های روزمره و جمله‌سازی درباره آن‌ها را بیاموزید و برگردید تا درباره قدم‌های بعدی با هم صحبت کنیم. موفق‌ترین باشید.

سلام راستش من تو گذشته گیر کردم و هرکاری میکنم نمیتونم ازش بیرون بیام. همین موضوع باعث شده از جام تکون نخورم و سالها تو یه حالت بمونم، انگار فریز شدم. هربار که تصمیم گرفتم گذشته رو رها کنم و تو حال زندگی کنم فقط چند ساعت دووم آوردم بعدش برگشتم سر خونه اول و غصه خوردن و فکر به گذشته.
من تو گذشته یه شکست خیلی بد خوردم، شکستی که خیلی غیرقابل پیش‌بینی بود و من قبلش حتی بهشم فکر نکرده بودم! بعد اون شکست نتونستم خودمو جمعو جور کنم و سالهاست دارم به خاطرش خودمو عذاب میدم.
وقتی بهش فکر میکنم حس های مختلفی بهم هجوم میارن. حسرت، غم، سرزنش، خشم، عذاب وجدان و… گذشته شده یه وزنه سنگین رو قلبم. شاید بشه گفت ۷۰ درصد اون شکست تقصیر خودم بود اما ۳۰ درصد باقی مونده که به خاطر شرایط و اطرافیانم بود شروع کننده اصلی شکست من بود.
یعنی اگر اون ۳۰ درصد یه جور دیگه ای رقم می‌خورد منم اون اشتباهات رو نمی‌کردم که درنهایت شکست بخورم. می‌دونم گذشته تموم شده اما ذهنم نمی‌خواد بپذیره! حتی روی وضعیت جسمیمم تاثیر گذاشته و به شدت انسان کندی شدم و به زور از جام بلند میشم. شما تنها کسی بودید که به ذهنم اومدید برای کمک گرفتن. لطفا یک راهکار به من بدید تا از دست گذشته راحت بشم و بتونم تو حال حاضر زندگی کنم.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. درباره پیام شما دو نکته اصلی وجود دارد که توجه شما را به آن جلب می‌کنم:
۱- لازم است که پرونده این خاطره، یک بار برای همیشه بسته شود. پرونده خاطرات باز، به مانند زخم باز هستند و اگر درمان و رسیدگی نشوند، عفونت کرده و اذیت می‌کنند. با خاطره باز که نمی‌شود برای مدت طولانی زندگی کرد. یک بار این ماجرا از ابتدا تا انت‌ها بایستی بررسی شده و جوانب مختلف آن سنجیده شود و سپس حکم صادر کنید و پرونده‌اش را ببندید.
دوره خاطره‌شناسی که از بخش توسعه فردی منوی بالای سایت در اختیار شماست نیز می‌تواند به این صدور حکم و بستن پرونده خاطرات کمک کند و در صورت نیاز، آن را مطالعه بفرمایید.
۲- همه رفتارهای ما انسان ها، از اول صبح تا پایان شب، همگی دلیل دارند. شاید آن دلیل اشتباه، ناقص و یا ناپسند باشد اما به هر حال ما برای همه کارهای خود دلیل یا دلایلی می‌آوریم. با این توضیح، متوجه می‌شویم که شما نیز برای در گذشته ماندن خودتان، علت یا علت‌هایی دارید و یکی از ماموریت شما، بیرون کشیدن این موارد است تا آگاه شویم که چرا این چسب به وجود آمده و باعث چسبیدن رفتار فکر کردن به آن خاطره به شما شده است؟
برای آنکه ایده بگیرید، چند مثال می‌زنم. دقت داشته باشید که این‌ها فقط چند نمونه هستند و می‌تواند هیچ ارتباطی به شما نداشته باشد. فقط بخوانید که جرقه‌های مغزی زده شود و بتوانید درباره خودتان فکر کنید.
الف) ممکن است فردی در شرایط مشابه با شما باشد و دلیلش برای بروز رفتار فکر کردن به آن خاطره، قانع کردن خود برای درس نخواندن و بی‌برنامه جلو رفتن است. در واقع او می‌گوید که من حال خوبی ندارم، ماجرای تلخی برایم رخ داده و با این شرایط نمی‌توانم به فکر برنامه‌ای برای آینده‌ام باشم و در نتیجه من باید به آن خاطره فکر کنم و در آن بمانم.
ب) امکان دارد که شخصی در وضعیتی شبیه به آنچه الان هستید، قرار بگیرد و علتی که روی میز می‌گذارد این باشد که اگر آن اتفاق نمی‌افتاد، مسیر زندگی من تغییر می‌کرد و الان نیازی به سختی و زجر کشیدن نداشتم و به راحتی به هر چیزی می‌رسیدم و حالا که چنین شرایط ایده آلی را از دست داده ام، نمی‌توانم خودم را ببخشم و فقط با فکر کردن به آن خاطره است که می‌توانم آرامش بگیرم.
پ) شخصی هم دلیلش برای فرو رفتن در گذشته این است که نمی‌خواهد با سختی ها، زبری‌ها و فشار زمان حال رو به رو شود و ترجیح می‌دهد که این ظاهر را بسازد که من بابت آن خاطره، خیلی گرفتاری ذهنی دارم و لطفا کسی به من گیر ندهد چون به اندازه کافی، ناراحتم و با این روش، می‌تواند امتیازاتی بگیرد و به روند زندگی عادی بدون تلاش برای ساختن آن، ادامه دهد و دیگران هم حمایت کنند.
ت) انسانی هم علتش را اینطور توضیح می‌دهد که من با ماندن در آن گذشته، از سوی دیگران پیشنهاداتی برای خوش گذرانی، تفریح، بیرون رفتن، درس نخواندن و… دریافت می‌کنم. همه توجهات روی من است و کلی سود می‌کنم و چرا باید راحت از کنار آن‌ها بگذرم و پرونده را حل کنم؟
ث) دیگری معتقد است که من به آن خاطره فکر می‌کنم تا جلوی خطرات یا تکرار آن را بگیرم. مثلا اگر به آن خاطره فکر نکنم آنگاه دوباره برایم تکرار می‌شود یا یک جور دیگر ضربه می‌خورم و برای جلوگیری از این ها، باید به آن خاطره فکر کنم تا بتوانم سطح استرس خود را کاهش دهم.
در ضمن حتما بررسی کنید که الگوهایی مثل وسواس، کمالگرایی، خود کم بینی، فرار از مسئولیت، دقیقه نودی، جلب توجه و همدردی، احساس‌عدم امنیت، تکرار شدن همه یا بخش‌هایی از آن خاطره در زمان حال و… ندارید زیرا این موارد هم می‌توانند به نوعی باعث بازگشت به گذشته و تکرار ده‌ها هزار باره یک موضوع شوند.
همچنین به این نکته هم دقت کنید که شاید سود شما این باشد که هر وقت به مشکلی در زمان حال بر می‌خورید، برای آنکه تلاشی جهت حل کردنش نکنید، زودی با خودتان می‌گویید که به آن گذشته بروم و در آن بمانم. خلاصه اینکه بایستی سود خود را بیرون بکشید.
این‌ها چند مثال بودند و قطعا می‌توان مثال‌های بیشتری را هم ردیف کرد. بعد از خواندن این نمونه ها، متوجه می‌شویم که گویی برای شخص مورد نظر، می‌صرفد یا ارزش و فایده دارد که در گذشته بماند و حالا شما اینطور هم می‌توانید از خودتان بپرسید که سود، فایده، امتیاز، ارزش و دلیل من برای تکرار آن خاطره چیست؟
اگر این‌ها را پیدا کنید آنگاه می‌توانید وارد مرحله گذار از گذشته شوید زیرا از یک سو خاطره را بسته‌اید و از سوی دیگر، امتیازهای مربوط به آن را کنار می‌گذارد و این یعنی آغاز تغییر و توصیه می‌کنم به مطلب «سراب جمع‌بندی کنکور» از منوی بالای سایت در بخش توسعه فردی بروید و وقتی وارد آن صفحه شدید، لطفا جعبه «من روی یک سری چیزها حَساسَم و این‌ها خط قرمز مَنَن» را بخوانید تا بدانید سایر مراحل تغییر را چطور ادامه دهید.
البته آن مطلب برای روز کنکور است اما نکاتی که در آن جعبه نوشته ام، کاملا برای هر تغییری صادق است و فرقی نمی‌کند که چه رفتاری را عوض می‌کنیم. موفق‌ترین باشید.