پرسش و پاسخ روحیه برای کنکور

سلام. من با توجه به پاسخ شما به این نتیجه رسیدم که هروقت خواستم خودم رو با دیگری مقایسه کنم باید به خودم یادآور بشم که کار درستی نیست، تصمیم عاقلانه ای نیست و حالا که می‌خوام تغییر کنم نباید دوباره خودمو مقایسه کنم و مسیر قبلی رو پیش بگیرم. درسته؟
آقای جدیدی ممنون بابت کمکتون من همیشه برام سوال بود چرا فقط من اینجوریم؟ نمی‌دونستم به خاطر روش تربیتی خانوادمه و همیشه میگفتم مشکل از منه و خوشبحال بقیه که این مشکل رو ندارن. مثلا دوتا از پسرای فامیل پارسال با هم کنکور دادن یکی پزشکی قبول شد و دیگری فرهنگیان، همیشه برام سوال بود اونی که فرهنگیان قبول شد چرا نموند پشت کنکور؟ یعنی حسرت نمیخوره؟ خودشو از برادرش کمتر نمی‌بینه؟ چون منی که نسبت چندان نزدیکی هم باهاشون ندارم به اونی که پزشکی قبول شده بود حسادت میکردم و هرجا که اون بود من نمی‌رفتم چون نمی‌خواستم مادرم با اون مقایسم کنه.
حالا که دارم واضح تر و شفاف تر به قضیه نگاه میکنم میبینم من پزشکی رو دوست ندارم حتی! کلا رشتش با من جور نیست، من نه میتونم سالهای سال درس بخونم نه اینکه فضای بیمارستانو تحمل کنم و شیفت وایسم ولی چون خانوادم همیشه کسایی که پزشکی قبول شده بودن رو تحسین میکردن من فکر میکردم باید پزشکی رو به دست بیارم تا تحسینم کنن در واقع حتی هدفمم شخصی نبود بلکه بر اساس رقابت انتخابش کرده بودم و الان میفهمم که چرا هیچوقت برای رسیدن بهش تلاش نکردم. الانم نمی‌دونم هدفم دقیقا چیه! باید فکر کنم تا به نتیجه درستی برسم اما مطمئنم پزشکی و رشته های بیمارستانی نیست.‌
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. بله دقیقا، مگر تربیت کردن چیزی به جز این است؟ ما چطور فهمیدیم وقتی آشنا یا فامیلی را دیدیم، سلام و تعارف کنیم؟ چگونه دانستیم که هر لباسی مناسب چه فضا و مکانی است؟ چه شد که به این نتیجه رسیدیم وقتی میهمانی می‌رویم، برای خوردن غذا، هُول نزنیم و حرص نداشته باشیم، بر چه اساس درک کردیم که بهره جستن از واژگان مناسب، ما را به تعامل اجتماعی بهتر با دیگران می‌رسد و حتی اینکه بعضی ها، پیاز داخل غذا را جدا می‌کنند یا هویج پخته دوست ندارند و… را چگونه آموختند در حالی که مواد غذایی مفیدی هستند؟
آیا کسی تخته وایت برد آورد و ماژیک در دست گرفت و این مفاهیم را تدریس کرد یا آنکه ریز به ریز و آرام آرام در دل خانواده، فامیل، رسانه، مدرسه و اجتماع، این موارد را بر اساس تکرارهای مختلفی که از صبح تا شب می‌شد، آموختیم؟ حالا اینکه خودتان همین روند را برای خویش در پیش بگیرید که عجیب نیست.
یک عمر دیگران شما را تربیت کردند، یک بار هم خودتان خود را تربیت کنید. تربیت کردن یعنی چه؟ یعنی گفتن یک سری بایدها و نبایدها در طول زمان. آن موقع که توسط دیگران تربیت می‌شدید، بارها یادتان می‌رفت، اشتباه می‌کردید ولی دوباره خانواده با شما صحبت می‌کرد تا یادآوری شود و رعایت کنید. الان نیز به همان صورت است. یعنی گاهی فراموش می‌کنید و دوباره دست به مقایسه می‌زنید اما مثل یک بزرگتر، با خودتان صحبت می‌کنید تا این کار را نکنید.
امیدوارم مسیر زندگی خود را بر حسب نیازهای شخصی شکل بدهید و از آن چیزی که هستید، خرسند باشید نه از کاریکاتور شدن بر اساس زندگی دیگران. موفق‌ترین باشید.

سلام راستش حسادت زندگی منو مختل کرده و هیچ ایده ای ندارم که چجوری از بینش ببرم تا یکم آرامش بگیرم….این حسادتی که ازش اسم بردم تو همه ابعاد زندگیم نمود داره، من به همه چیز و همه کس حسادت میکنم.
به خاطر دارم وقتی بچه بودم عموم برای دخترعموم دوچرخه خریده بود و منم خونشون بودم وقتی عموم دوچرخه رو از ماشینش پیاده کرد من خیلی به دخترعموم حسودیم شد و یه چند دقیقه وایسادم، با لبخند به دخترعموم تبریک گفتم و بعدش بدو بدو برگشتم خونه. همون تابستون پدرمو مجبور کردم برام دوچرخه بخره.
وقتی با پدرم رفتیم واسه خرید دوچرخه، آقای مغازه‌ دار یه دوچرخه گرونتر و بهتر از دوچرخه دخترعمومو‌ بهمون پیشنهاد داد و پدرم میخواست اونو بخره اما من گفتم نه باید درست مثل دوچرخه دخترعموم باشه. من حتی به پسرعمم که ازدواج موفقی داره هم حسادت میکنم، چون فکر میکنم هیچوقت قرار نیست زندگی خوبی مثل اونو تجربه کنم.
یا سال نهم وقتی قرار بود انتخاب رشته کنیم من به خاطر حسادت به دوستام که میخواستن پزشک بشن رفتم تجربی. تمام ۳ سال دبیرستانو با حسادت به یکی از دوستام که ترازش خوب بود گذروندم! حتی سال آخر به خاطر اینکه اون دوستم تو یه مدرسه خاص بود پدرمو اجبار کردم که منو ببره تو همون مدرسه ثبت نام کنه.
هرکلاسی که دوستم می‌رفت هر کتابی که می‌خریدو منم میخریدم. دوست نداشتم عقب بمونم ولی همیشه عقب بودم. چون اون و بقیه بچه ها درس میخوندن و من نه! من فقط پی اونا بودم ببینم چیکار میکنن. سال آخر مدرسمون کرونا اومد و دیگه دوستامو تا امتحانات نهایی ندیدم و تمام اون چندماه به این فکر میکردم که اونا امسال خوب خوندن و پزشک میشن ولی من هیچی نمیشم.
وقتی جواب کنکور اومد و دیدم دوستامم قبول نشدن خوشحال شدم که مثل همیم. تصمیم گرفتم درس بخونم که سال بعد حتما قبول بشم اما بازم نخوندم چون همش با خودم میگفتم اونا با پایه قوی نشستن پشت کنکور ولی تو پایت ضعیفه عمرا به اونا برسی! و بازم نخوندم. خلاصش کنم دیگه هیچوقت نخوندم.
دوران مدرسه به خاطر حسادت همیشه شاگرد اول بودم ترازامم بد نبود ولی تو اون سالها که کرونا اومد هیچی نخوندم. سالها گذشته و همه دوستان رفتن دانشگاه. هیچکدوم پزشک نشدن اما وضعشون بهتر از منه…. من حتی به پسر همسایمونم حسادت میکنم! چون اون سال دوم پزشکی قبول شد و من هیچی نشدم.
حتی حاضر نمیشم هیچ رشته دیگه ایم بخونم چون همش با خودم میگم رشته های دیگه از پزشکی پرستیژ کمتری دارن، مردم باارزش نمیدوننشون، حتی درآمد کمتریم دارن! همش میگم ۱۰ سال دیگه کلی از لحاظ مالی شکاف میفته بین من و پسر همسایمون یا هرکسی که پزشکی میخونه و…
حس میکنم از همه کمترم، حس یه موجود بی ارزشو دارم، خودمو لایق هیچ خوشی ای نمی‌بینم و روز و شب دائم مشغول مقایسه خودم با این و اونم. هیچ اعتماد به نفسی برام نمونده و حتی کوچیک ترین کارهایی که یک بچه هم از پس انجامشون برمیاد رو انجام نمیدم چون میگم تهش شکست میخوری و ابروت بیش از این میره.
تا امروز این حرفا رو به کسی نگفته بودم، همیشه این حس حسادتم رو از همه مخفی کردم و بابتش خجالت زده بودم، الانم گفتم چون خیلی تحت فشارم خیلی داغونم گفتم شاید شما راه حلی بهم بدید که از بین ببرمش که کمتر پی زندگی این و اون باشم.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. ممنونم که افکار درونی خود را برایم نوشته‌اید و این اولین و مهم‌ترین گام برای بهبودتان است زیرا پذیرفته‌اید که ایرادی وجود دارد و برای برطرف کردنش، باید درباره آن صحبت کرد.
موضوع حسادت، تنوع دلیلی بسیار گسترده دارد و از آنجایی که من نمی‌دانم کدام یکی برای شما رخ داده، فهرستش را به طور کامل می‌نویسم تا بر اساس شرایط، دنبال برطرف کردن این ریشه‌ها بروید و حسادت را به گوشه‌ای ببرید:
1- آیا شما تا قبل از دو سالگی، احساس امنیت و آرامش کامل را از آغوش مادر یا سایر اعضای خانواده دریافت کرده‌اید؟ یعنی هر وقت گریه می‌کردید، خیلی زود به شما توجه می‌شد یا مدت طولانی گریه می‌کردید تا کسی به داد شما برسد؟
این اولین دلیل حسادت است. البته کلاً دو سال اول زندگی هر انسانی را دو سال امنیت و آرامش می‌گویند و اگر در دو سال اول، توجه به موقع و سریع رخ ندهد، در بزرگسالی، رفتارهای نادرستی مثل همین حسادت شکل می‌گیرد.
بنابراین در اولین قدم، بررسی کنید که در دو سال اول، آیا به خوبی به شما رسیدگی شده یا نه.
2- فرزند چندم خانواده هستید؟ تحقیقات نشان می‌دهد که فرزندان دوم و سوم و… بیشتر از فرزندان اول، درگیر حسادت می‌شوند. با این حال، فرزندان اول نیز درگیر حسادت می‌توانند بشوند و نوع حسادت فرزندان اول، با فرزندان بعدی متفاوت است.
3- نوع فرزند پروری خانواده چطور بوده است؟ آیا بین شما و سایر خواهر برادرها تفاوت قائل می‌شدند یا به صورت متعادل بین شما تعادل برقرار می‌کردند؟
4- آیا مدل تربیتی خانواده به صورتی بوده که شما را رقابتی بار آورده است و دائماً خود را در مقایسه می‌بینید؟
5- آیا برای حسادت خود، الگویی هم دارید؟ مثلاً پدر، مادر، خواهر، برادر و یا فرد اثرگذار دیگری که چون او حسود بوده، به تقلید از ایشان، شما هم حسادت را یاد گرفته‌اید.
6- آیا نوع پرورش شما به نوعی بوده که دچار خود کم بینی شده باشید؟
7- آیا با شما به گونه‌ای برخورد شده که درگیر خودشیفتگی شوید و گمان کنید که دنیا باید بر اساس قوانین ذهنی و خواسته شما جلو برود؟
8- آیا احساس ناامنی و از دست رفتن توجه دیگران به خود را دارید؟ مثلاً اگر دیگری موفق شود یا خریدی انجام دهد، آنگاه جایگاه شما متزلزل خواهد شد و کانون توجه نیستید و زندگی‌تان از ریتم می‌افتد.
9- آیا انسان مقلدی هستید؟ البته در پیامتان این مورد واضح است. دلایل شما برای تقلید کردن از دیگران چیست؟ اگر همان کاری که دیگران کرده‌اند را تکرار کنید، چه آرامش‌هایی کسب می‌کنید؟
10- چند مورد از افکار مزاحمتان را در زمان ایجاد حس حسادت بیان کنید. هیچ‌گونه سانسوری نداشته باشید و اجازه دهید هر نوع فکری حتی بی‌ربط هم که در خصوص آن حسادت ایجاد شده، نوشته شود.
11- تا چه اندازه احساس ترس از ناتوانی، ترس از رها شدن، ترس از جایگزین شدن و ترس از قضاوت شدن دارید؟ آیا برایش خاطراتی دارید که یا جملاتی شنیده‌اید که بتوانید به خودتان حق بدهید که چنین احساساتی دارید
12- چه شد و چه بر شما گذشت که روی دیگران حساس شده‌اید؟ چون در متن پیامتان به وضوح مشخص است که حسادت شما جنسیت و محدودیت ندارد و می‌تواند به هر شخص و هر موقعیت و هر مکانی باشد.
13- چرا خودتان را با دیگران هماهنگ می‌کنید؟ این سؤالم به همان مقلد بودن ربط پیدا می‌کند ولی خواستم به طور اختصاصی هم بپرسم. مثلاً درس خواندن خود را هم با دیگران هماهنگ می‌کنید و این طرز و سبک زندگی، چه فوایدی برای شما می‌آورد؟ موفق‌ترین باشید.

سلام پشت کنکوری ام و دارم تلاش میکنم که به رشته ی دلخواه برسم اما گاهی ب قدری انرژی دارم ک فقط از صب میخونم تا زمانی ک برنامه ریزی کردم و بعضی وقتا اصلا دلم نمیخواد بخونم،کلافه میشم خسته میشم از کلمات تکراری و از کتاب های تکراری از این فکر و خیال کردن برای اینکه نتیجه کنکور چی میشه رشته ی ک میخوام ؟؟
همش درگیری خلاصه خسته ام بعضی وقتا میگم کاش زمان متوقف شه کاش دیگ ادامه پیدا نکنه اما از ی طرف موقعی ک نمیتونم عذاب وجدان اینک چرا نمیتونی بقیه الان دارن تست میزنن بیشتر ۵ و ۶ ساعت میخونن اما تو هنوز به زور ب ۶ ساعت برسونی.
خوندن رو میتونم بگم سال یازدهم و دوازدهم ۷ ساعت خوردی مطالعه داشتم ولی الان نه دیگه،به زور بشه ۵ یا ۶ و تو ذهنم اینا میگذره ک تو هدف داری قبلا زیاد میخوری اگه الان نخونی ایندت کسی نمی شی خسته ام ی چیزی بگین ی جمله ی ک بتونم بازم ادامه بدم بخدا کم آوردم،با اینک مسافرت دو روزه هم رفتم اما باز بی حال و بی حوصله با غر درس میخونم با اینک میدونم اگه نخونم ضرر کردم.
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. مواردی در پیام شما هست که بایستی درباره آن به ترتیب شماره‌گذاری توضیح داده شود:
۱- مشکلی که در پیام شما بسیار واضح خود نمایی می‌کند، بحثی به نام «سینوسی درس خواندن» یا «سکته‌ای درس خواندن» یا «پاره پاره خوانی» است.
در این شرایط، یک دانش‌آموز یا داوطلب کنکور، برای یک یا چند روز، خیلی عالی درس می‌خواند و سپس برای یک یا چند روز افت می‌کند و نمی‌خواند. دوباره به مدت یک یا چند روز می‌خواند و بعد از آن وارد چرخه افت می‌شود و نمی‌خواند.
چرا یک دانش‌آموز یا داوطلب کنکور، سینوسی خوان می‌شود؟ اگر بخواهیم دلایل آن را لیست کنیم به اندازه یک کتاب باید بنویسیم زیرا یکی از پر دلیل ترین مباحثی است که در حیطه روانشناسی یادگیری می‌توان به آن پرداخت.
با این حساب، به جای آنکه به سراغ چنین پرسشی برویم که دلیل سینوسی شدن دانش‌آموزان چیست، به این فکر می‌کنیم که علت سینوسی شدن شخص شما چیست؟ در واقع بیایید نور را به خود شما بتابانیم و ببینیم که علت نوسانی درس خواندن و اجرای برنامه کنکوری که در پیش دارید، به چه عامل یا عواملی بر می‌گردد؟
حالا از کجا بفهمید که علت سینوسی شدن شما چیست؟ یک روش بسیار ساده آن به این بر می‌گردد که درباره افکار درونی و زمزمه‌های داخلی خود در روزی که به فردای آن روز، قرار است وارد افت شوید، برایم بنویسید.
مثلاً چه فکرهایی به سرتان می‌آید که آرام آرام در آن روز افت می‌کنید و از فردای آن روز برای یک یا چند روز نمی‌خوانید و دوباره به مطالعه بر می‌گردید. با بیان افکاری که در سرتان می‌گذرد، می‌توان ریشه این مشکل را یافت و راه‌حل داد تا بتوانید در سطح بالاتری به برنامه پایبند بمانید.
در همین متن نیز می‌توان روی «فرار از تکرار»، «ترس از یکنواخت شدن»، «نگرانی از مثل هم شدن زمان‌ها» و مشابه این موارد اشاره کرد که باعث شده از درس فرار کنید و به سینوسی خوانی برسید ولی باز هم برای اطمینان، لطفاً دقیق‌تر بررسی کرده و زمزمه‌های درونی خود را بنویسید.
2- مقایسه کردن خودمان با دیگران یک رفتار متضاد با موفقیت است. در مطلب «هوش و استعداد» به مجموعه مقالاتی ارجاع دادم که نشان می‌داد، دلیل موفقیت افراد نامی دنیا به شخصیت Incremental مرتبط است و یکی از شاخصه‌های اصلی این شخصیت، مقایسه خود با خویش است و گویی در این دنیا فقط یک نفر زندگی می‌کند و آن هم شما هستید.
بنا به هر دلیلی و با هر توجیهی که مشغول مقایسه خود با دیگران هستید، بایستی بدانید که این رفتار با موفقیت همخوانی ندارد و حتی اگر همه فرهنگ ایرانی ما پر شده از مقایسه باز هم باید علمی زندگی کنید و به Incremental بودن برسید و اولین قدم آن، مقایسه خود با خویشتن است.
چنانچه دلایلی دارید که مثل چسب به شما متصل شده و باعث می‌شوند که مقایسه کردن با دیگران را انجام دهید، درباره این دلایل ذهنی برایم بنویسید تا بدانم چطور خود را قانع می‌کنید که یک رفتار نادرست را انجام دهید.
3- مسافرت ریشه حل هیچ یک از مشکلات روحی و ذهنی ما نیست. متوجه هستم که در مجهزترین کلینیک‌های روانشناسی و روانپزشکی دنیا نیز از این صحبت می‌شود که یک مسافرتی بروید، حال و هوایی عوض کنید و بهتر شوید.
اما چه بخواهید و چه نخواهید، چالش‌های ذهنی ما با سوار ماشین و قطار و اتوبوس و هواپیما شدن و رفتن از یک شهر به شهر دیگر حل نمی‌شود زیرا آن‌ها در درون ما، جایی در مغزمان ریشه کرده‌اند و گیریم مسافرت بروید مغزتان را که پاک‌سازی نمی‌کنید و همان آدم با همان تفکرات هستید.
ریشه حل دغدغه‌های ذهنی و روحی، صحبت درباره آن‌ها و یافتن ریشه‌ها و چسب‌هایی است که باعث شده به شما متصل شوند و فکر کنید که باید ادامه‌شان دهید. اگر می‌خواهید کار علمی کنید، بایستی درباره افکار درونی خود، در خصوص فشارها، در مورد همین احساس خستگی و… صحبت کنید.
مسافرت فقط یک تجربه متفاوت از گذراندن زمان است و من هم موافقم اگر کسی کارهایش را انجام داده و زندگی روی روال است، چند روزی مسافرت برود و سبک زندگی متفاوت چند روزه‌ای را تجربه کند و برگردد ولی مسافرت معجزه‌ای برای حل مشکلات درونی ما نیست. موفق‌ترین باشید.

سلام من ۲۲ سالمه و تازه می‌خوام برم دانشگاه ولی خیلی مسخره یا سرزنش میشم…این روزا فکر میکنم شاید حق با بقیه س دیگه از من گذشته بهتره بیخیال بشم ولی راستش نمیتونم. دلم میخواد درس بخونم و سرکار برم و خودم درآمد داشته باشم.
خانوادم به خصوص مادرم سرزنشم میکنن ک چرا همون سال اول که کنکور دادی حرفمونو گوش ندادی و نرفتی! الان دیگه پیر شدی، عقب افتادی، کووووو تا بیای لیسانس بگیری و بعدش آزمون استخدامی بدی! سنت بالا می‌ره پذیرشت نمیکنن و…
دوستام بهم میخندن و مسخرم میکنن یکیشون می‌گفت اونقدر منم منم میکردی تازه میخوای تو این سن بری دانشگاه؟ اونم بدون کنکور؟ اونم حسابداری؟
همشون رشته های به نسبت خوبی میخونن با اینکه هیچکدوم دوران مدرسه به اندازه من درسشون خوب نبود. کرونا که اومد واسه اونا شد سبب خیر و واسه منی که عادت داشتم تو جو رقابت و مدرسه باشم شد مایه شر. اونا خوندن و پیشرفت کردن و رفتن دانشگاه منم موندم تو خونه و افسرده شدم.
حالا با همه اینها من تصمیم دارم برم دانشگاه شهرمون حسابداری بخونم و در آینده استخدامی شرکت کنم و کارمند بشم، راستش دیگه تو خودم نمی‌بینم کنکور بدم به خاطر همین می‌خوام برم آزاد. از لحاظ مالیم به درآمد احتیاج دارم و همینطور حس میکنم واسه خوب شدن حالم باید از این مدل زندگیم دور بشم. می‌خوام بدونم نظر شما چیه؟
به نظر شما هم دیره؟ یا ماهی رو هر وقت از آب بگیرم تازه س؟ من واقعا امید داشتم اما خیلی دلسردم کردن، حتی اونقد مصمم بودم که میخواستم تو دانشگاه اونقدر درس بخونم که معدل الف بشم و ۷ ترمه درسمو تموم کنم و مستقیم برم برای ارشد. ولی امان از اطرافیانم امان از حرفاشون، گاهی میگم کاش ناشنوا بودم و نمی‌فهمیدم چی میگن چون اونجوری انقدر ناامید نمیشدم( من خیلیم دهن بینم متاسفانه).
می‌خوام دست از سر کچل گذشتم بردارم و به سمت آینده حرکت کنم، اینکه من در گذشته خیلی درسخون بودم الان برام فایده ای نداره که! حتی ضررم داره چون فکر کردن بهش غمگینم می‌کنه که از کجا به کجا رسیدم به خاطر همین می‌خوام کنارش بذارم و بهش فکر نکنم و فقط روی اینده تمرکز کنم. آخه من که سنی ندارم هنوز! چرا نباید تلاش کنم و زندگیمو تغییر بدم؟ چرا خانوادم انگار دشمنم شدن! دوست رو میتونم حذف کنم ولی خانواده رو نه! هر روزم میبینمشون….
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. آنچه در پیام شماست را به ترتیب شماره‌گذاری، توضیح خواهم داد:
1- من با خواندن توضیحاتی که زحمت کشیده‌اید برایم نوشته‌اید، این تصویر در ذهنم ساخته شده که در حال صحبت از ایده آل‌های خود هستید، منظورم چیست؟
ایده آل ذهنی شما این است که دیگران هیچ نظر مخالفی با هدف و هدف‌گذاری شما نداشته باشند، هیچ‌یک از آنان شما را سرزنش نکنند، یک به یک اطرافیان، نگاه مثبتی داشته باشند و مُهر تأیید بزنند و هم سو با خواسته‌هایتان باشند و ساز ناکوک نزنند.
حتی در همین پیام نیز تمایل دارید که از سمت من هم یک تاییده بگیرید تا حداقل بخشی از تیرهایی که توسط اطرافیان و دوستان به سمتتان پرتاب شده را خنثی کنید و بگویید خب یکی هست که موافق من شده و به حمایت او جلو می‌روم.
ایده آل‌های شما درباره اطرافیان و دوستان، در مجموع شامل حمایت، هم سویی، هم دلی، موافقت، تأیید دادن، راضی بودن، ستایش نمودن، همراه بودن و پشتیبانی کردن است اما حکایت این است که ما در دنیای ایده آل‌ها زندگی نمی‌کنیم و از لحظه بیداری تا خواب، مجبوریم در اقیانوس واقعیت‌ها شنا کنیم.
واقعیت‌ها چیستند؟ عده‌ای در گوشه و کنار، بابت تصمیم‌های شخصی خودتان از شما گله می‌کنند، برخی مسخره و سرزنش می‌کنند، دیگرانی دلسوزی‌های نادرست می‌کنند، تعدادی هم هستند که گفتم گفتم می‌کنند تا بگویند از اول بیشتر از شما می‌دانستند و این را به خاطره‌ای تبدیل می‌کنند که دفعات بعدی تسلیمشان باشید و هر چه خواستند را قبول کنید.
اقیانوس واقعیت‌ها همین هزینه‌های روحی است که سایت کلبه مشاوره با آن شروع شد. من روزی که اولین مطلب سایت کلبه مشاوره را نوشتم به خودم گفتم تو باید با دردها و هزینه‌ها، با شکست‌ها و غم‌ها، با تنهایی‌ها و له شدن‌ها، با سرزنش‌ها و تمسخرها شروع کنی زیرا موفقیت از دل همین‌ها سر بر می‌آورد.
برای همین اگر از منوی بالای سایت روی عبارت «آغاز» بزنید و وارد صفحه اصلی سایت کلبه مشاوره شوید و کمی پایین‌تر بروید که به جعبه‌ها برسید، با فهرستی از همه این هزینه‌ها مواجه می‌شوید که سر راهتان هست و موظفید این واقعیت را بپذیرید که چنین هزینه‌هایی وجود دارد و صورت حسابش را پرداخت می‌کنید تا بتوانید ادامه دهید.
من هر روز در حال صحبت با 20 نفر هستم که مرا به عنوان مشاور قبول کرده‌اند و هر روز از اولین تماس تا آخرین آن، با اینکه بعضی از آن‌ها دانش‌آموز و برخی دیگر کنکوری و تعدادی دیگر دانشجوی داخل و خارج از کشور هستند و با در نظر گرفتن اینکه عده‌ای از آن‌ها در رشته پزشکی و دندانپزشکی، همین حالا مشغول تحصیل هستند اما از زبانشان یک نکته مشترک را می‌شنوم. آن نکته مشترک چیست؟
آن‌ها بی‌آنکه باخبر باشند از ایده آل‌های خود صحبت می‌کنند و وقتی کلامشان پایان می‌یابد، نوبت به من می‌رسد که از واقعیت‌های زندگی‌شان صحبت کنم و برای همین تنظیم می‌شوند و دوام می‌آورند و ادامه می‌دهند.
خلاصه تمام مشاوره‌های من این است که آدم‌ها با من درباره ایده آل‌های خود صحبت می‌کنند و من با آن‌ها درباره واقعیت‌ها صحبت می‌کنم.
حتی همین پرسش و پاسخ و روزی چند ایمیل شخصی که برایم می‌آید نیز با همین قاعده جلو می‌رود. در یک به یک پیام‌ها می‌توانید رد پای ایده آل‌ها را بببینید. هر کسی از مسیر خودش، دنبال ایده آل‌هاست. من هم دوست دارم ایده آل‌هایم محقق شوند ولی متأسفانه چنین اتفاقی همیشه در دسترس نیست و مجبوریم دیر یا زود، رو در روی واقعیت بایستیم و با وقایع و حقایق، زندگی خود را بسازیم.
لطفاً مطلب «آغاز» را بخوانید تا کمی با واقعیت‌ها آشنا شوید و زودتر مسیر پذیر این حقایق را قبول کنید و مسیر را به شکل حقیقی خودش ادامه دهید و دنبال فانتزی‌های ذهنی و ایده آل‌ها نباشید که از نظر تعادل دچار مشکل نشوید.
2- اینکه شما چه هدفی برای زندگی خودتان انتخاب کردید، به هیچ انسانی در کره زمین حتی با نزدیک‌ترین نسبت خانوادگی و فامیلی و حتی با بالاترین سطح دانش و مدرک، مربوط نمی‌شود.
این زندگی شما و حق طبیعی خودتان است که هر نوع هدفی را انتخاب کنید و بابتش به کسی هم جوابگو نباید باشید. دوست داشتید پشت کنکور بمانید و الان دوست دارید به دانشگاه بروید. چرا فکر می‌کنید که بابت این حق شخصی، به دیگران پاسخگو بایستی باشید؟
3- دهان‌بین بودن شما، باعث بیشتر شدن حجم فشارهای اطرافیان می‌شود و مثل جایزه‌ای است که به آن‌ها می‌دهید تا بیشتر درباره‌تان صحبت کنند؛ چطور؟ یک انسان دهان‌بین از سه جهت، در حال پاداش دادن به دیگران است:
الف) از آنجا که دهان‌بین است، تحت تأثیر صحبت بقیه قرار می‌گیرد و مطابق خواسته آن‌ها جلو می‌رود و این ذهنیت را ایجاد می‌کند که نظر نفر مقابل درست بوده و هر چه بگوید عالی و کامل است و در نتیجه از اینکه یک حرف با ارزش شده و به حرفش گوش داده شده، لذت می‌برد و بیشتر به خودش اجازه دخالت می‌دهد.
ب) یک فرد دهان‌بین، خودش هم دنبال نظر گرفتن از دیگران می‌رود و یک جایگاه ارزشمند برای بقیه می‌سازد که خود را صاحب فکر و عقل می‌دانند که به سراغ آن‌ها رفته‌اند و همین درخواست برای نظر دادن آن‌ها، باعث می‌شود که بیش از پیش، صحبت کنند.
پ) انسان دهان‌بین، به دلیل حساسیت بالا روی صحبت دیگران، خیلی زود تحت تأثیر قرار می‌گیرد به خصوص وقتی صحبتی مخالف با مسیر خودش را بشنود و برای همین، این افراد بیشتر از آنکه تأیید شوند، سرزنش خواهند شنید تا به نوعی بیشتر و بیشتر وابسته دیگران شوند و پروژه برده سازی در پیش گرفته شود.
با این حساب، پروژه اصلی زندگی شما بعد از کنکور و در همین تابستان، بررسی دلیل یا دلایل دهان‌بین شدنتان است و بایستی پروسه تغییر را آغاز کنید و یک نسخه متفاوت از خود بسازید که حد و حدودی برای دیگران قائل می‌شود و کاری می‌کند که هر فرد در جایگاه واقعی خودش قرار بگیرد و نظر اضافه‌تری ندهد. موفق‌ترین باشید.

سلامی آقای جدیدی در پرسش و پاسخ قبلم به این نتیجه رسیدم که آگاهی مهم ترین سلاح ما برای انجام دادن کارهایمان به نحو احسن است.
و اینکه درد پایه را باید پذیرفت و با وجود آن باید درس خواند و هر شخصی که آگاهی کامل نسبت به مغز حیوانی سازنده درد پایه را دارد حتما درس را می‌خواند و درد پایه را تحمل می‌کند.
و اگر فرایند درس را متوقف کردیم یعنی نوعی درد انباشته است که از عدم آگاهی نشات می‌گیرد و به شرطی که با آگاهی مشکل را پیدا و برای آن راه حل بدهیم به معنی حذف درد انباشته است و باعث ادامه فرایند درس خواندن می‌شود.
سوالم اینجا است که مثلا برای همین درد پایه آگاهی لازم یعنی پذیرش این درد و درس خواندن و تحمل این درد است که باعث میشه شکل و شمایل انسان آگاه این گونه شود که حس منفی نسبت به درس دارد که همان درد پایه است ولی نوعی حس مثبت هم به درس خواندن دارد که درس را واجبه کار خود می داند و قدرت این حس وظیفه از حس منفی درد پایه قوی‌تر است و باعث درس خواندن می‌شود.
البته انسان آگاه اذیت حاصل‌ از حس منفی را دارد و همین باعث شده که درس خواندن هیچ وقت تبدیل به عادت نشود ولی آن حس وظیفه که ساخته اگاهی است باعث دوام اوردن زمان مطالعه میشود که این روش از آگاهی گرفته شده است.
اما شما در یک مطلب گفته بودید که زمانی که ما به آگاهی می‌رسیم چند روز طول می‌کشد تا احساسات هم جهت آگاهی ما شکل بگیرد و به طور همزمان ایجاد نمی‌شوند، این حرف شما یعنی اینکه با رسیدن به آگاهی حس وظیفه ای درس خواندن که مخالف حس منفی درد پایه است همان موقع شکل نمی‌گیرد و چند روز بعد تر ساخته می‌شود.
خوب من وقتی به آگاهی رسیدم ولی هنوز احساسات همجهت با آگاهیم هنوز ساخته نشده چگونه باید درس بخوانم؟توسط مغز منطقیم که فقط اگاهی دارد همراه با زور و فشار بر خود درس بخوانم تا در گذر زمان احساسات آن آگاهی ایجاد شود که باعث شود که احساس مانند نیروی پیشران باعث جهت دهی من در راه منطقی شود و دیگر نیاز به با زور و فشار نباشد؟ با تشکر
رضا جدیدی پاسخ داد:
سلام وقت بخیر و نیکی. شماره‌گذاری‌های زیر، هر یک به توضیح بخشی از پیام شما می‌پردازد تا درنهایت یک تصویر کامل ارائه دهد:
1- من متوجه این موضوع هستم که وقتی یک طرز تفکری، برای سال‌ها توسط خانواده، معلم‌ها، کادر مدرسه، همکلاسی‌ها، مشاور، فامیل، شبکه‌های اجتماعی، رادیو، تلویزیون و… دائماً اکو شده و ما در فضای موجود در آن طرز تفکر، نفس کشیده‌ایم تا چه اندازه سخت می‌باشد که قبول کنیم، اشتباه بوده است.
برای همین چند واکنش را انجام می‌دهیم که یکی، سعی در نادیده‌گیری و سانسور اتفاق تازه است و می‌خواهیم روی طرز تفکر قبلی باقی بمانیم که این برای روزهای اولیه است و اگر موضوع مورد نظر، مهم و غیر قابل سانسور باشد، درنهایت به فکر جفت و جور کردن آن اتفاق تازه با سابقه ذهنی خود هستیم.
با این اوصاف، من به خوبی تلاش‌های شما برای چفت و بست کردن دیدگاهی که می‌گوید باید با فشار و زور درس خواند را با آن ذهنیتی که می‌گوید درس خواندن را لذت باید انجام داد و آدم‌های موفق موقع مطالعه، از بُعد مکان و زمان خارج می‌شوند و غرق در آن می‌گردند و یادشان می‌رود که کجا هستند را درک می‌کنم.
از نظر من، این جفت و جور کردن، شدنی نیست و درنهایت مجبورید که یکی را بپذیرید و بر اساس آن زندگی کنید؛ چرا می‌گویم چفت و بست نمی‌شوند؟
چون در دو جبهه کاملاً رو به روی هم هستند. یکی می‌گوید که درس خواندن تبدیل به عادت نمی‌شود و همیشه تحت تأثیر درد پایه و انباشته است و تمام تلاش شما برای کاهش درد انباشته و پذیرش درد پایه است.
در حالی که دیگری می‌گوید درس خواندن را می‌توان به عادت تبدیل کرد و از آن لذت برد و آن قدر غرق در مطالعه شد که یادت برود الآن کجا هستی.
با این حساب، دنبال وسط این دو دیدگاه ایستادن نباشید که با خود بگویید یک ذره از این و کمی از آن را بر می‌دارم که هم دلم راضی باشد هم عقلم. این وسط بازی، باعث به هم ریختگی فکری خواهد شد و خودش به خوراکی برای مغز حیوانی فراهم می‌کند که کمتر درس بخوانید.
اصولاً اگر در مسیر موفقیت در کنکور، دنبال راضی کردن احساس باشید و بخواهید هر طور شده با حس مثبت و دل‌خوش درس بخوانید، نتیجه‌اش این می‌شود که کلی سوژه در اختیار مغز قرار می‌دهید تا هر کجا که دلش خواست بگوید الآن حست خوب نیست و درس نخوان، حالا کمی حس منفی وجود دارد و اول حست را مثبت کن و بعد درس بخوان و ده‌ها جمله مشابه دیگر.
به بیان دیگر، من با خواندن پیام شما، این طور برداشت می‌کنم که مسئله شما عملگرایی نیست بلکه دنبال راه‌حلی برای پیوند زدن بین زورکی درس خواندن و ایجاد حس مثبت هستید. برای من بعد از مطالعه نوشته‌تان تصویری ساخته شد که گویی اذیت هستید که احساس مثبت را تولید نکنید یا حس خوبی نداشته باشید و دائماً وقت و انرژی خود را صرف این می‌کنید تا کانالی بزنید به سوی بازی احساسات.
بازی احساسات برای هر انسانی فقط یک برنده دارد و آن هم مغز است. بازیِ شما، بازی آگاهی است. آگاهی می‌گوید که تولید احساسات در هنگام درس خواندن در اختیار شما نیست و هر گونه تلاش برای راضی کردن احساسات و یا مثبت کردنش فقط اتلاف زمان است زیرا مغز با اساس درس خواندن مخالف است و در بلندمدت، دوباره با همان احساسات در فرایند عملگرایی اختلال ایجاد می‌کند.
البته ممکن است که برداشت من درباره اینکه گفتم دنبال پیوند زدن بین آگاهی و احساسات مثبت هستید، اشتباه باشد ولی اگر برداشت من درست است، آنگاه توصیه می‌کنم که این بازی را خاتمه دهید و بدانید که بایستی با آگاهی جلو بروید.
احساسات مثل باد است و ممکن است به هر سمتی شروع به وزیدن کند و شما با قایق بادی، نمی‌توانید در اقیانوس موفقیت، به هدف برسید. پارو را دست بگیرید و پاروی شما همان زوری است که می‌زنید تا در جهتی دلخواه به سمت هدف خویش حرکت کنید.
2- متأسفانه در حالت کلی نمی‌توان گفت که اگر حس مثبت وظیفه و واجب بودن درس بزرگتر از حس منفی عملگرایی شد آنگاه شخص درس می‌خواند. این جمله فقط در حالت خاص درست است؛ کدام حالت خاص؟ در پاراگراف بعدی می‌نویسم:
اگر مجموعه نیازهای یک انسان آگاه به دردهای پایه و انباشته، بزرگ‌تر از درد پایه باشد و برای کاهش دردهای انباشته تلاش کرده باشد و نسبت به پذیرش درد پایه نیز آگاه باشد و زورکی کار کردن را قبول نماید و از مرحله راضی کردن احساس نیز عبور نموده باشد و هر بار که به مشکل خورد به جای جا زدن، دنبال راه‌حل برای بهبود خودش باشد، آنگاه برای هدفش، عملگرایی می‌کند.
این پاراگراف چه فرقی با قبلی داشت؟ اولاً در عبارت قبلی، صحبت از حس وظیفه و حس واجب بودن درس شده بود و زیر سایه احساس تعریف شده‌اند و جا برای بازی مغز وجود دارد و می‌تواند شک ایجاد کند که چه کسی گفته وظیفه داری درس بخوانی و یا درس واجب است و اصلاً چرا از مسیر دیگری به فکر تأمین زندگی خود نباشم؟
این می‌شود که او مدت‌زمان زیادی را در مرحله شک و تردید ادامه می‌دهد و به عملگرایی نمی‌رسد و هر بار هم که به یک انتخاب می‌رسد دوباره همان شک ایجاد می‌شود که از کجا معلوم این یکی درست باشد و دوباره آن چرخه از نو کلید می‌خورد.
دوماً اگر شخصی درد انباشته داشته باشد و برای بهبودش تلاش نکرده باشد، حتی اگر قوی‌ترین هدف دنیا را هم داشته باشد باز برایش عملگرایی نمی‌کند زیرا از جای دیگری ضربه می‌خورد و می‌بایست پرونده خاطرات و احساسات مربوط به آن درد انباشته را ببندد.
آن قدر انسان در کره زمین حضور دارند که می‌دانند به فلان هدف نیاز دارند و باید به آن برسند ولی تلاشی برایش ندارند زیرا اسیر همین دردهای انباشته هستند. از سوی دیگر، اگر همان شخص حاضر به پذیرش درد پایه نباشد و زورکی درس نخواند و دنبال مطالعه از روی عشق و علاقه باشد آنگاه روزهای زیادی را در انتظار یک حس مثبت سازنده از دست می‌دهد و باز هم تلاشی از او سر نمی‌زند.
همین داستان را برای بازی احساسات نیز داریم. وقتی او متوجه ریشه احساسات منفی و مثبت خودش می‌شود و خاطراتش را بررسی می‌کند آنگاه باید از آن عبور نماید و در واقع کاری به احساسات نداشته باشد چون دلیل تولید آن را می‌داند و رهایش می‌کند و روی وظیفه اصلی خودش یعنی درس خواندن در هر حس و حالی تمرکز می‌کند و با فشار جلو می‌رود.
بنابراین جزییات را در آن پاراگراف نوشتم تا بدانید که هر جزء چطور بازی می‌کند و اثر خودش را می‌گذارد.
3- درباره عبارت «شما در یک مطلب گفته بودید که زمانی که ما به آگاهی می‌رسیم چند روز طول می‌کشد تا احساسات هم جهت آگاهی ما شکل بگیرد و به طور همزمان ایجاد نمی‌شوند»، یادآور می‌شوم که این موضوع درباره احساسات ناشی از یک رفتار نادرست است.
مثلاً من وسواس مطالعاتی دارم، به طور کامل درمان می‌شوم و الآن هیچ رفتار وسواسی ندارم اما همچنان احساسات مربوط به وسواس و طمع برگشتن و چندین بار خواندن و ترس از فراموشی و حس بد عبور کردن از یک صفحه را دارم و به من فشار می‌آورد.
با اینکه من از وسواس عبور کرده‌ام اما احساسات ناشی از آن، هنوز هم با من است و معلوم نیست چند روز طول می‌کشد تا این احساسات کمرنگ شوند. تازه وقتی هم که کمرنگ می‌شوند ممکن است بعد از مدتی که باز هم نمی‌دانیم چه موقع خواهد بود، با شدت بالا بر می‌گردند تا شوک بدهند و ما را دوباره وارد بحران کرده و با خودمان بگوییم که تغییر نکرده‌ایم و به رفتار قبلی برگردیم.
بنابراین این عبارت، ارتباطی با موضوع آگاهی از درد پایه ندارد زیرا درد پایه همیشه هست و به صورت سوزنی که به نوک انگشت می‌زنند و درد می‌گیرد، دائماً زده می‌شود. آنقدر زده می‌شود که ما را متوجه خودش کند و جلوی ما را بگیرد و برای همین است که درس خواندن تبدیل به عادت نمی‌شود و به درد سازش پیدا نمی‌کنیم و مجبوریم زور بزنیم.
4- همان‌طور که در پیام قبلی نیز اشاره کردم، صورت مسئله خود را اینطوری جلو نبرید و به جای آن، برعکس فکر کنید؛ یعنی اگر الآن درس نخواندید، دلیلش چیست و سعی کنید هر بار آن را بررسی کرده و جلو بروید و فشار بیاورید که پای درس بمانید.
من چه در مشاوره‌ها و چه در مسائل شخصی خودم، همیشه برعکس فکر می‌کنم. مثلاً همین امروز از یک دانش‌آموز نهمی که می‌خواهد امتحان تیزهوشان بدهد این سؤال را پرسیدم که چطوری بشود و چه اتفاقی بیفتد، درصد از دست می‌دهی؟
او هم چند اتفاق را لیست کرد که اگر این‌ها بشود من درصد از دست می‌دهم و زودی نقاط ضعفش را مشخص کردم و برای برطرف کردنش راه‌حل دادم. حالا اگر می‌خواستم بگویم چیکار کنیم که درصد بگیریم تقریباً هیچوقت مبحث تمام نمی‌شد چون چند ده عامل را باید لیست کرد و توضیح داد و تمامی ندارد.
برعکس نگاه کردن باعث می‌شود که دست را روی درد بگذاریم و همان را معالجه کنیم و جلوتر برویم تا به درد بعدی برسیم و ضمن اینکه عملگرایی می‌کنیم، هر بار خودمان را بهبود هم می‌دهیم و منتظر روزی نیستیم که همه مشکلات حل شوند و تازه بخواهیم عملگرایی کنیم.
با وجود انواع دردها، باز هم باید با تمام کم و زیاد و فشارش و حتی با بی‌کیفیت‌ترین حالت ممکن، درس خواند و ضمن درس خواندن، هر بار یکی از مشکلات را حل کرد و کم کم به شرایط مطلوب مطالعه رسید.
برای همین است که می‌گویم درس خواندن باید از لجنزار شروع شود. یک جایی جلوی تلویزیون، یا دراز کش روی تخت (می‌دانم دراز کشیدن برای درس خواندن اشتباه است ولی برای مدت کوتاه و شروع ماجرا ایرادی ندارد) یا حتی کسی را می‌شناسم که از مترو شروع کرد یا کسی که پارک رفت و درس خواند یا کسی که با تک درس آغاز نمود.
شروع کاملاً شلخته و بی‌نظم و بی در و پیکر است و کم کم با برطرف کردن درد انباشته و پرسیدن این سؤال که الآن مانع ذهنی من برای بهبود شرایطم چیست؟ خود را بهبود می‌دهید و به نظم می‌رسید.
قوی‌ترین نظم‌ها از دل بی‌نظمی‌ها ساخته می‌شود و افرادی که دنبال یک شروع طوفانی و تمیز و منظم و بی‌عیب و نقص و کامل هستند، بایستی بدانند که مثل باران تگرگ شدید می‌مانند که 5 دقیقه می‌بارد و تمام می‌شود؛ یعنی چند روزی می‌خوانید و دوباره رها می‌شود.
برای شما فقط یک سؤال وجود دارد و آن هم این است که چرا الآن درس نمی‌خوانم؟ هر بار ممکن است جواب این سؤال تغییر کند و هر جوابی که به آن می‌دهید یک نقطه ضعف شما را مشخص می‌کند که با حل کردنش به بهبود می‌رسید و ادامه می‌دهید تا به مشکل بعدی بخورید و همین روند ادامه دارد. موفق‌ترین باشید.